حمایت‌های وزارت آموزش و پرورش در دوران جنگ تحمیلی
در سال 1360، با آغاز جنگ تحمیلی، ایران با چالش‌های زیادی در زمینه اعزام نیرو و تأمین نیاز های جبهه‌ها مواجه شد. به همین منظور، ستاد مرکزی پشتیبانی امور جنگ در وزارت آموزش و پرورش تأسیس شد. این ستاد به عنوان یک نهاد مهم، وظیفه نظارت و هماهنگی تمامی امور مربوط به حمایت از جبهه‌ها را به عهده گرفت و در راستای تقویت اراده ملی و حمایت از نیروهای مسلح، برنامه‌های مختلفی را ساماندهی کرد.
ستاد پشتیبانی جنگ به سرعت به زیرمجموعه‌های متعددی تقسیم شد تا بتواند به تمامی نیازهای جنگ پاسخ دهد. معاونت‌های مختلفی از جمله معاونت‌های آموزش مجتمع‌های آموزشی رزمندگان، تأمین تجهیزات و پشتیبانی فرهنگی و تبلیغاتی، با جدیت تمام به راه‌اندازی و پیشبرد اهداف ستاد پرداختند. برخی فعالیت ها در پشتیبانی ازجنگ از سوی همه دستگاه‌های اداری انجام می‌شد که در این گزارش، گلف قصد دارد به آنها نگاهی بیندازد.
مشارکت در ساخت پناهگاه و استحکام مدارس در برابر بمباران
در سال‌های سوم و چهارم جنگ، نیاز به امنیت در مدارس به شدت احساس شد. دولت با توجه به وضعیت بحرانی، برنامه‌ای برای تأمین بودجه، جهت ساخت پناهگاه‌ها در ادارات و مدارس تدوین کرد. طبق آمارهای موجود، فقط در شهر تهران، 723 پناهگاه در 20 اداره آموزش و پرورش ساخته شد.
ساخت پناهگاه‌ها به همت سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف صورت گرفت و تحت نظارت ادارات آموزش و پرورش قرار داشت. در سال 1365، یک دستورالعمل جامع برای ساخت جان‌پناه‌ها به 17 استان بمباران شده ابلاغ شد. بسیج عمومی در دهه مقاومت، بر تلاشی برای ساخت پناهگاه‌ها تأکید داشت. وزارت پست، تلگراف و تلفن نیز مسئولیت ساخت پناهگاه برای مدارس در منطقه 12 آموزش و پرورش را بر عهده گرفت و به سرعت تیم‌های فنی و مهندسی را برای آغاز ساخت در پنج مدرسه مستقر کرد.
در اسفند 1365، ساخت پناهگاه در هشت مدرسه دیگر از طرف وزارت صنایع و سازمان صنایع ملی ایران آغاز شد. برای این پروژه‌ها، ابتدا طرح‌های اجرایی با تأیید وزارت آموزش و پرورش تهیه و به سرعت مورد اجرا قرار گرفت. در تاریخ 2 اردیبهشت 1366، شهرداری تهران اعلام کرد که احداث پناهگاه در 83 واحد آموزشی از 150 مدرسه موجود در منطقه 10 به عهده گرفته شده است و عملیات ساخت در 47 مدرسه در مراحل پایانی بود.
وزارت آموزش و پرورش در تاریخ 3 خرداد 1366، اعتباری بالغ بر یک میلیارد و صد میلیون ریال برای سنگرسازی و ایجاد پناهگاه در مدارس اختصاص داد. همچنین، 71 پناهگاه ساخته شده توسط وزارت راه و ترابری در منطقه 17 به آموزش و پرورش تحویل داده شد. این پناهگاه‌ها با هزینه‌ای معادل 35 میلیون تومان و با زیربنایی برابر 1400 متر مربع از مصالح آجری و بتونی ساخته شدند.
در این دوران، مشکلات زیادی همچون بازسازی مدارس در کردستان با تلفات بالا به چالش‌های اساسی تبدیل شده بود. مسئولین آموزش و پرورش به اداره نوسازی و بازسازی مدارس نامه‌هایی ارسال کردند و خواستار تسریع در تعمیر مدارس شدند. شهید رجایی اعتقاد داشت که مدارس باید تا مهرماه باز شوند. در همین راستا، پیشنهاد شد که آموزش و پرورش به خودی خود اقدام به ساخت مدارس کند.
اوایل مهرماه 1359، با همکاری و تخصیص اعتبار به کردستان، در نهایت حدود 70 تا 80 درصد مدارس برای افتتاح آماده بودند. این تلاش‌ها نشان‌دهنده عزم راسخ نهادهای مختلف برای حفظ امنیت و بهبود وضعیت آموزشی در دوران جنگ است. مشارکت عمومی و همبستگی میان نهادها، به رغم چالش‌های فراوان، موفقیت‌هایی را به ارمغان آورد که جای تقدیر دارد.
حضور معلمین در قلب میدان
در اثر این جنگ، معلمین کشور احساس مسئولیت کردند و به جبهه‌ها شتافتند. در مجموع، 86,922 نفر از معلمین برای خدمت در جبهه‌ها اعزام شدند. این معلمین با روحیه‌ای بلند و اراده‌ای قوی در دل جنگ، علیرغم خطرات و چالش‌ها، به پیش رفتند. از میان آنان، 2,487 نفر در عملیات‌های مختلف جان خود را از دست دادند و به درجه رفیع شهادت نائل آمدند، در حالی که 2,870 معلم به جبهه‌های غرب و 264 نفر به اسرای جنگی و 279 نفر مفقودالاثر شدند. این آمارها نمایانگر عزم و اراده‌ای است که در دل این قشر فرهیخته نهفته بود.
در تاریخ 4 شهریور 1364، ستاد امداد و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش اقداماتی برای تشویق معلمین اعزامی به جبهه‌ها در نظر گرفت. بر اساس این دستورالعمل، معلمینی که کمتر از 20 روز و حداکثر 45 روز در جبهه بودند، از طرف رئیس اداره مورد تقدیر قرار می‌گرفتند. همچنین، آن‌هایی که بین 45 روز تا دو ماه در جبهه حضور داشتند، از سوی مدیرکل استان تشویق می‌شدند. معلمین فداکار که بیش از دو ماه را در جبهه‌ها سپری کردند، با تقدیر وزارت آموزش و پرورش مواجه می‌شدند.
دانش‌آموزان رزمنده
حضور معلمین در جبهه‌ها نه تنها به تنهایی کافی نبود، بلکه دانش‌آموزان نیز با عشق به میهن، آماده خدمت بودند. در تاریخ 4 مرداد 1365، بیش از چهل هزار دبیر و آموزگار به مجتمع‌های آموزشی مستقر در جبهه اعزام شدند و بیش از یکصد و بیست هزار دانش‌آموز رزمنده در این مجتمع‌ها ثبت‌نام کردند. در واقع، 50 درصد دانش‌آموزان حاضر در جبهه‌ها، نقش‌آفرینان اصلی این نبردها بودند.
دانش‌آموزان شهرستان بیرجند نیز سهم خود را در این مسئولیت ملی ادا کردند. حدود 3,000 نفر از این عزیزان به جبهه‌ها اعزام شدند، که از مجموع 2,918 نفر، 253 نفر دانش‌آموز دوره راهنمایی و 2,665 نفر دانش‌آموز دوره دبیرستان بودند.
یادآوری این معلمین و دانش‌آموزان رزمنده، مدال افتخاری برای نسل ماست. آنها با فداکاری و ایستادگی خود، نشان دادند که آموزش و پرورش فقط به تدریس در کلاس‌ها محدود نمی‌شود، بلکه به ساختن یک کشور مقاوم و مستقل مدد می‌رساند.
ستاد پشتیبانی آموزش و پرورش در جنگ تحمیلی
در این دوران، مراکز آموزشی نه تنها برای آموزش و پرورش دانش‌آموزان بلکه به عنوان پایگاه‌های پشتیبانی از جنگ نیز فعالیت می‌کردند. این مکان‌ها به محلی تبدیل شدند که معلمان و دانش‌آموزان در آنجا جمع می‌شدند تا به جمع‌آوری کمک‌ها و ارسال آنها به جبهه‌ها بپردازند. حضور فعال آنها در پایگاه‌های بسیج و اهدای خون نشان از همبستگی و اراده ملت ایران داشت.
خدماتی که معلمان و دانش‌آموزان در این دوران انجام دادند، فراتر از تصور بود. آنها با ارسال کمک‌های مالی و جنسی به جبهه‌ها، در کنار رزمندگان به دفاع از میهن پرداختند. ابتکاراتی مانند طراحی قلک‌های خاص برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی، به نمادی از همت و اراده ملت تبدیل شد. در این راستا، بدست آوردن بیش از یک میلیارد ریال کمک نقدی و ارسال صدها کامیون از کمک‌های جنسی به جبهه‌ها، گواهی بر تلاش‌های بی‌وقفه این قشر بود.
در کنار فعالیت‌های پشتیبانی، برنامه‌هایی نیز برای بازسازی مناطق جنگ‌زده و تربیت افراد ماهر طراحی شد. از سال 1361، طرح‌های یادگیری و کار برای دانش‌آموزان در نظر گرفته شد که به آنها امکان می‌داد در بازسازی زیرساخت‌ها و کمک به مناطق آسیب‌دیده نقش ایفا کنند. این طرح‌ها به یکی از ابزارهای قوی جامعه برای تقویت روحیه جمعی و همبستگی تبدیل شد.
چراغی در تاریکی محض
فعالیت‌های ستاد پشتیبانی جنگ و نقش بی‌چون و چرای معلمان و دانش‌آموزان در این راستا، نشان‌دهنده عزم ملی و همبستگی مردم ایران در برابر چالش‌ها و بحران‌ها بود. این گزارش یادآور فداکاری، ایستادگی و عشق به وطن هستند و باید برای نسل‌های آینده حفظ و ثبت شوند. یاد و خاطره این عزیزان، چراغی است در تاریکی، که همواره بر راه‌مان می‌تابد.
انتهای پیام/