عملیات نصر |مرسوم به عملیات هویزه
عملیات نصر، معروف به بزرگترین‌مبارزه تانک ها بعد از جنگ جهانی دوم، در تاریخ 15 دی ماه 1359 در جنگ تحمیلی ایران و عراق، به فرماندهی‌جوادفکوری و ابوالحسن بنی‌صدر، با لشکر 16 زرهی ارتش آغاز و با اینکه در ابتدا برای این عملیات چهار مرحله پیش بینی‌گشته بود اما در نتیجه با هدف آزادسازی‌جفیر،خرمشهر و پادگان حمید و همچنین انهدام نیروهای‌عراقی ساکن‌کرخه کور، در دو مرحله طرح ریزی شد.
این عملیات در روز اول، با پیروزی شایانی همراه شد اما در ادامه، به‌دلیل ناهماهنگی نیرو ها، عقب‌نشینیِ بدون هماهنگیِ تانک های‌ایرانی، پاتک عراقی‌ها و … با شکست و تصرف شهر‌هویزه مواجه شد.
شروع ناتمام
ساعت ده صبح روز 15 دی ماه سال1359، تیپ 3 از لشکر16 زرهی‌قزوین و چند یگان از سپاه پاسداران، باسرعت حرکت خود را از محور ابوحمیظه آغاز کردند. آنان موفق شدند با کمترین خسارت تا سی‌کیلومتر به سمت کرخه‌کور پیشروی، وعلاوه بر احاطه‌کردن تیپ 43 لشکر زرهی عراق و به اسارت درآوردن بیش از دو هزار عراقی، مقدار قابل توجهی نیز غنیمت به دست‌آورند.
با گذشت چند ساعت از شروع عملیات نصر، دو اتفاق زیان‌بار رخ داد که باعث توقف نیروهای سمت‌چپ و راست محور فارسیات‌گشت. لشکر 92 زرهی اهواز که مسولیت نصب پل عبور در منطقه فارسیات را به عهده داشت، با تأخیر عمل کرد و به جهت عدم جمع‌آوری مین های‌منطقه؛ چند تانک از این لشکر، منهدم گشت. از طرفی، متوقف شدن نیرو های سمت چپ فارسیات نیز با اندکی پیشروی، در300 متری‌رود کارون متوقف شدند.
در مجموع، مرحله اول عملیات نصر نیمه‌تمام باقی‌ماندو رسیدن به جاده اهواز_خرمشهر امکان پذیر نشد و به دلیل نبود امکانات برای نیروی های موفق در محورکرخه‌کور نیز، دیگر توان پیشروی وجود نداشت.
مقاومت در هویزه
طبق برنامه های‌از پیش تعیین شده، صبح روز 16 دی ماه 1359، مرحله دوم عملیات نصر با حرکت نیروهای‌پیاده و نیروهای‌زرهی به سمت پادگان حمید و جفیر آغاز، و رزمندگان پیاده، حدودا یک کیلومتر جلو تر از لشکر زرهی در حال حرکت بودند.
تا اینکه ناگهان آتش عراقی ها سنگین شد و ارتش عراق به بمباران هوایی اقدام نمود و با خمپاره هر لحظه شرایط منطقه را برای رزمندگان دشوار تر می‌کرد و به دلیل اینکه نیروهای لشکر 16 زرهی قزوین، به طور کامل زیر آتش عراقی‌ها قرار گرفته بودند، دیگر امکان پیشروی به سمت محل از قبل تعیین شده را نداشتند.
باتوجه به اینکه دستور فرماندهان، استقامت و مقابله با دشمن بود، اما لشکر زرهی اقدام به عقب‌نشینی کرده و از آنجایی که نیروهای پیاده از عقب نشینی آنان اطلاعی نداشتند، در منطقه جاماندند و در حصر ارتش عراق قرارگرفتند. در این حین با حمله چند گروه از نیروهای عراقی با تانک، تعدادی از رزمندگان دلاور اسلام که با کمترین امکانات به مقابله با دشمن پرداخته بودند، در اوج مظلومیت شهید شدند.
از جمله این شهدا می‌توان به فرماندۀ با شهامت سپاه هویزه، شهید سید حسین علم الهدی اشاره کرد که باوجود اینکه تنها 22 سال داشت، او و همراهانش تا لحظه آخر با سلاح آرپی‌جی 7 در مقابل تانک های عراقی مقاومت کردند و بعد از شهادت نیز به دلیل رد شدن تانک از روی پیکر بی‌جان آن ها، از اکثر اجساد شهیدان هویزه، هیچ اثری باقی نماند.
به گفته ویکی پدیا مسعود انصاری از دانشجویان پیرو خط امام که در این نبرد حضور داشت، این واقعه را اینگونه روایت می‌کند:« تعدادی از تانک‌های چیفتن در صحنه بودند و ما خیال می‌کردیم که ارتش هنوز دارد مقاومت می‌کند. یکی از تانک‌های عراقی در جاده به بیست، سی متری ما رسید. حسین علم‌الهدی با اشاره به من گفت «برج تانک را بزن». من هم زدم و خود حسین هم زد.
دو تانک دیگر را نیز با آرپی‌جی زدیم و برای چند دقیقه پیشروی آنها متوقف شد. در این عملیات با وجود این که ما بی‌سیم داشتیم، اما ارتش، عقب‌نشینی‌اش را به ما خبر نداد. من خودم چندین بار مُعرف لشکر را صدا زدم، که جریان چیست؟ گفت: «به گوش باش». چند بار دیگر صدا زدم؛ گفت: «تیپ ۱ دارد تغییر موضع می‌دهد.» بعد از چند دقیقه دیگر ارتباط قطع شده بود، تا این که ما محاصره شدیم.»
شکست عملیات نصر
روز سوم عملیات باز هم نیروهای ایرانی به دلیل پاتک عراقی‌ها ضربۀ شدیدی خوردند و با توجه به اینکه انتظار این حجم از حمله را نداشتند، برای مقاومت در برابر ارتش عراق مجاهدت نموده و پس از حمله‌های متداول، به ناخواست مجبور به عقب‌نشینی به طور کامل شدند.
سرانجام در تاریخ 18 دی ماه سال 1359 با از دست دادن بیش از 88 عدد تانک و بیش از 140 نفر از رزمندگان اسلام، این عملیات شکست خورد. پس از شکست عملیات نصر، لشکر عراق همچنان پیشروی کرد و در دی ماه سال 1359، ابتدا موفق شد جاده هویزه_سوسنگرد و سپس شهر هویزه را را به تصاحب خود در بیاورد چرا که مسیر مقابله با ارتش عراق مسدود شده بود و نیروهای سپاه دیگر قدرت مقابله با دشمن را نداشتند.
این شهر تا مدت‌ها تحت اشغال رژیم بعثی قرار داشت تا اینکه سرانجام در اردیبهشت ماه سال 1361، در ماجرای عملیات بیت‌المقدس آزاد شد.
استعداد دشمن
به نقل از ویکی پدیا، ارتش عراق شامل:
_نیروی‌زمینی عراق
_ لشکر 9 زرهی
_ لشکر 5 زرهی
_ گارد جمهوری
_ نیروی‌هوایی عرق
و نیروهای ایرانی شامل:
_ تیپ یک لشکر 16 زرهی قزوین( گردان‌های 176، 185 پیاده مکانیزه و گردان‌های 201)
_ تیپ سه از لشکر 16زرهی قزوین( گردان 124 مکانیزه و گردان های 224)
_ تیپ دو از لشکر92 زرهی ( گردان105 مکانیزه و گردان های 207)
_300 نفر نیرو از سپاه پاسداران، بسیج و ستاد جنگ‌های نامنظم بودند.
تلفات دشمن
*منهدم شدن 45 عدد تانک و 50 عدد نفربر
*اسارت بیش از 2000 نفر در روز اول عملیات
تلفات رزمندگان ایرانی
*منهدم شدن 4 فروند هواپیما به دلیل پشتیبانی از عملیات و بمباران هوایی
* بیش از400 نفر زخمی و 140 نفر زخمی
*منهدم شدن 214 عدد تانک و 100 نفربر
*سقوط شهر هویزه
دستاورد عملیات
باوجود اینکه عملیات نصر دچار شکست شد، اما در این حمله دشوار و جانکاه، همکاری سپاه و ارتش جمهوری اسلامی ایران، تجربه متفاوت و مفیدی را برای طرح‌ریزی عملیات بعدی، رقم زد و نیروها متوجه شدند که برای پیروزی در جنگ تحمیلی ایران و عراق باید ترفندهای مقابله با دشمنان بعثی‌را تغییر دهند.
