‏تحلیلی بر تاریخ معاصر ایران

“تحلیلی بر تاریخ معاصر ایران “کتابی است که در آن وقایع مربوط به جلوس فتحعلی شاه قاجار بر تخت سلطنت ( 1176ش/ 1212ه‌.ق) تا 1337هجری شمسی بررسی و ارزیابی می‌شود .مندرجات کتاب عمدتا تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی، زندگانی شهری، روستایی، ایلی، و نیز اوضاع سیاسی و اقتصادی ملی و نظایر آن است که به ویژه موضوعات یاد شده در دوران پهلوی را در بر می‌گیرد .فصل نخست کتاب، در واقع مقدمه تاریخی بحث است که در آن اوضاع ایران از زمان فتحعلی شاه تا انقلاب مشروطه، در قالب چند برهه زمانی بررسی شده و از نقش مجتهدین، جنبش بابیه و مطبوعات سخن رفته است .در فصل دوم موضوع “منابع فشارهای تفرقه‌انگیز در ایران معاصر “به بحث گذاشته شده و به مسائلی چون اشکال جغرافیایی، ترکیب جمعیت، سازمان اجتماعی و رسوم اجتماعی، نفوذ بیگانه و فرصت‌طلبی اشاره شده است .فصل سوم درباره ظهور رضاخان و چگونگی و پی آمدهای آن است .موضوع فصل چهارم، دوران رضاشاه از 1304تا 1320/ 1925تا 1941م است .در فصل پنجم نحوه برخورد رژیم رضاشاه با سه گروه :روستاییان، شهرنشینان و ایلات ارزیابی و تشریح می‌گردد .در فصل ششم حوادث مهم سال‌های پس از 1320بررسی شده که عبارت‌اند از :دخالت یا نفوذ بیگانه، اقتصاد ملی، تغییرات ملی گرایی، تغییرات اوضاع اجتماعی (شاه و ارتش، مالکان بزرگ، روحانیون، نویسندگان، طبقات متوسط، کارگران شهری، و ایلات و روستاییان) .در فصل هفتم نیز توصیفی جامع از ایران در سال 1337به دست داده می‌شود .گفتنی است نویسنده کتاب، ایران‌شناسی آمریکایی است که مدت سی سال ( 1307 1337) مسائل ایران را زیر نظر داشته و حدود چهارده سال به تناوب در ایران زندگی کرده است .نوشته‌های او مربوط به سال 1337است .