3 سال از شروع جنگ تحمیلی گذشته بود و دشمن به دلیل ناکامی و ضعف در نبردهای کوهستانی، حمله به مناطق مسکونی را به خصوص در جنوب کشور آغاز و شدت بخشید.
در همین راستا، فرماندهان ارشد جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفتند با انتقال جبهه جنگ از جنوب به غرب، سازماندهی نظامی خود را تغییر، تا از تجمع نیروهای عراقی در جنوب کشور جلوگیری کنند.
طی برنامه‌ریزی‌ها و جلسات مختلف میان سران جنگ قرار بر این شد که عملیات والفجر 5 یک روز پس از عملیات والفجر 4 که در منطقه شمال مریوان در حال انجام بود، در 25 مهر 62 به اجرا درآید، اما با توجه به وجود موانعی همچون نبود جاده، کمبود نیرو و مسدود بودن برخی از مسیرها، اجرای این عملیات به طور موقت منتفی شد.
فریب دشمن
در بهمن ماه 1362، در حالی که تنها چندین ماه از والفجر 4 گذشته بود، سران جنگ تصمیم به انجام عملیات بزرگی به نام خیبر در جزایر مجنون گرفتند. به همین منظور نیاز بود عملیاتی به طور محدود و ایذایی با هدف آزادسازی مناطق عملیاتی، فریب دشمن، از بین بردن تمرکز عراق از نقاط مرزی جنوب و جلب توجه ارتش عراق به منطقه‌ای خارج از هور الهویزه صورت پذیرد، که طبق بررسی‌های انجام گرفته منطقه عمومی چنگوله، حدفاصل مهران و مریوان در استان ایلام برای این کار انتخاب گردید.
مکان انتخاب شده جایی حدفاصل استان‌های کوت و العماره عراق و محورهای عملیات‌های والفجر 3 (منطقه عملیاتی چزابه و چیلات در جنوب دهلران) صورت پذیرفت، منطقه‌ای که تا آن زمان عملیاتی صورت نگرفته بود.
دلایل انجام عملیات والفجر5
1-ارتفاعات مهم و حساسی چون پیزولی، آزاد خان کشته، تقی‌مرده، کوه تونل، چغاعسکر، عباس عظیم و ارتفاع 230 در اختیار رژیم بعثی قرار داشت و دشمن به دلیل موقعیت کوهستانی توانسته بود با اندک نیرویی از آن‌ها محافظت کند.
2-جاده بدره-طیب که عراق از آن برای انتقال نیروها و تجهیزات خود استفاده می‌کرد در مسیر غرب به جنوب و به سمت العماره واقع شده است، که به عنوان یکی از جاده‌های مهم و تدارکاتی دشمن قرار داشت که در صورت مسدود شدن آن عراق مجبور بود از جاده‌های دورتر استفاده کند و همین حرکت پاسخی به تهاجم عراق به مناطق مسکونی محسوب می‌شد.
اجرای عملیات
فرماندهی عملیات والفجر 5 متشکل از نیروهای سپاه، ارتش و بسیج بر عهده قرارگاه خاتم الانبیاء گذاشته شده بود که این عملیات در دو مرحله به اجرا درآمد.
کار شناسایی این منطقه که در جنوب مهران و شمال دهلران قرار گرفته بود و تحت فرماندهی سپاه دوم ارتش عراق قرار داشت، بر عهده نیروهای اطلاعات تیپ‌های11 “امیرالمؤمنین‌علیه‌السلام” ایلام و انصارالحسین همدان به فرماندهی سردار سپاه علی چیت‌سازیان قرار داده شد و هدایت عملیات هم بر عهده قرارگاه نجف اشرف با فرماندهی عباس محتاج قرار داده شد.
اجرای این عملیات در سه محور و هر محور بر عهده یک یگان قرار داده شد:
محور اول (جناح راست): تیپ 29 نبی اکرم کرمانشاه و تصرف ارتفاعات چغاعسکر.
محور دوم: تیپ 32 انصارالحسین با همراهی تیپ نبی اکرم و تصرف ارتفاعات کوه تونل، پیزولی و تقی مرده.
محور سوم(جناح چپ): تیپ 11 امیرالمومنین و تصرف ارتفاعات زعفرانیه
در نهایت این عملیات در ساعت 24 بهمن ماه 1362 با رمز” یا زهرا یازهرا یازهرا” و در دو مرحله آغاز گردید.
مرحله اول عملیات والفجر5 در دو محور انجام شد:
1-جناح راست؛ این جناح بر عهده نیروهای تیپ 29 نبی اکرم قرار داشت. که ابتداً از تصرف ارتفاعات چغاعسکر ناکام ماندند و در نهایت هم مجبور به عقب نشینی شدند.
2-جناح چپ؛ در این جناح که بیشتر از نیروهای بومی در تیپ 11 امیرالمومنین استفاده شده بود، به دلیل تسلط بر منطقه توانستند در ساعات اولیه ارتفاعات پیزولی، آزادخان کشته، تنگه چنگوله و دهها کیلومتر از خاک ایران را با کمک آتش توپخانه، عبور کردن از موانع و مین‌ها آزاد کنند و جاده بدر-طیب را در دست بگیرند.
نتایج به دست آمده در مرحله اول عملیات:
- منهدم کردن یک گروهان کماندویی در مقر توپخانه
- منهدم کردن گردان 47 ارتش عراق
- آزاد کردن ارتفاعات تقی‌مرده، کوه تونل و پاسگاه شهابی
- منهدم کردن خمپاره انداز و دیده‌بان ارتش عراق و به اسارت بردن نیروهای دشمن
- مقابله با پاتک‌های دشمن و ایجاد تلفات سنگین بر آن‌ها
- موفق به آزاد کردن رودخانه بنی‌خان و سرخار و چندین ارتفاع دیگر شدند.
- تسلط بر پاسگاه‌های عین‌عبد، طارق بن‌زیاد، الرباغی و شهرک‌های یک سایه، آل‌یاسین و روستای شیخ احمر
مرحله دوم عملیات والفجر5 ؛
مرحله دوم عملیات در شب دوم با رمز ” یازهرا” در ساعت 3:40 دقیقه بامداد شروع و رزمندگان اسلام توانستند با مستقر شدن در شاهراه بغداد-بصره، آتش سنگین بر ارتش عراق، زخمی و کشتن 1100 عراقی و تسلط کامل بر آن‌ها، ارتفاعات و چندین منطقه و راه ارتباطی مهم در خاک عراق را تصرف و بر منطقه مسلط شوند.
همچنین با درگیر کردن تعدادی از یگان‌های ارتش عراق، منهدم کردن تیپ 4 پیاده کوهستان و نیمی از تیپ 50 زرهی لشکر 12 از اعزام آن‌ها به جنوب و شرکت در عملیات خیبر جلوگیری شد.
تجهیزات و یگان‌های منهدم شده
- 110کیلومتر مربع از مناطق تصرف شده آزاد شد.
- ارتفاعات چغاعسکر، عباس‌عظیم، بند پیرعلی، تنگه چنگوله و پاسگاه‌های شمالی منطقه و شهرک‌های اطراف آن به تصرف رزمندگان اسلام درآمد.
- توانستند بر جاده مهم طیب- بدره عراق مسلط شوند.
- بیش از 3600 نفر کشته و زخمی و170 نفر به اسارت نیروهای ایران درآمد.
- 40دستگاه تانک و نفربر، مقدار زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین، دو فروند بالگرد، دهها دستگاه خودرو نظامی و 10 انبار مهمات از غنائم بدست آمده توسط سپاه اسلام بود.
در عملیات والفجر 5 سردار مهدی شرع پسند فرمانده عملیات تیپ 29 نبی اکرم به مقام رفیع شهادت نائل آمدند.
