طعم شیرین رحمت اسلامی
پس از آزادسازی خرمشهر در سال 1361، سربازان زیادی از رژیم بعثی به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند. کشور ایران در پایان جنگ، 65 هزار اسرای عراقی را در اردوگاه‌های ارتش و زیر نظر دژبان‌های ارتشی در خود جای داده بود.
امام خمینی با این عنوان که “ اسرای عراقی میهمانان جمهوری اسلامی ایران هستند“، در دیدار با مسئولان نگهداری از اسرای عراقی فرمودند:
“باید جوانان ما و کسانی که مسئول نگهداری اسرا و پناهندگان هستند، طعم شیرین رحمت اسلام را به آنها بچشانند و با آنها آن‌گونه رفتار کنند که امیرالمؤمنین علیه السلام با ابن‌ملجم رفتار کرد تا اسرا که ضربه روحی خوردند، احساس جبران کنند و بعدها در سلک مبلغان اسلام و فداکاران آن قرار بگیرند”
مواجهه با 65 هزار اسیر عراقی
یکی از مسائلی که ایران با شروع جنگی تحمیلی با آن مواجهه شد، جریان نگهداری اسرای عراقی در کشور بود. با وجود این‌که در فرهنگ اسلامی به مسئله اسیرداری پرداخته شده است اما اظهارنظر های مردم نسبت به این میهمانان، عدم ارتباط با آنها به دلیل مسائل امنیتی و اظهارنظر رسانه‌های خارجی نسبت به این موضوع باعث شد فرهنگ اسیرداری برای بسیاری از مردم ایران و جهان پدیده‌ای غریب و نامعلوم تلقی شود.
پس از آن‌که قطعنامه 598 امضا شد، از میان ده هزار و 634 اسیر عراقی که درخواست پناهندگی دادند، 7634 نفر از آنان در کشور ماندگار شدند و در قالب گردان‌های مختلف به نام احرار در عملیات‌های مختلف شرکت کرده و 426 نفر شهید و حدود 1000 نفر نیز مجروح شدند.
3هزار نفر از آنان نیز که اطلاعی مبنی بر برگشتن به کشور خود نداده بودند، در ایران ماندگار شدند و به عراق برنگشتن.
خودکشی بهتر از اسارت
کشور عراق و سایر کشورهای مخالف با ایران، از هیچ‌گونه تبلیغات منفی و غیرواقعی برعلیه ایران کوتاهی نکردند. آنها ادعا داشتند که ایرانی‌ها رفتارهای غیر انسانی و خشونت‌آمیزی با اسرای عراقی در اردوگاه‌ها داشتند، آنها پس از به اسارت درآمدن و مواجهه با رفتار انسانی و محترمانه فرماندهان در مناطق جنگی و اردوگاه‌ها اذعان می‌داشتند که تا قبل از اسارت به دلیل تبلیغات منفی بر علیه جمهوری اسلامی ایران حاضر بودند خودکشی کنند اما به دست نیروهای ایران نیوفتند. این در حالی است که بسیاری از آنان پس از اسارت، متحول شده و خواستار ماندن در ایران شدند.
وضعیت اسرای عراقی در پادگان‌های ایران
پس از پیام امام خمینی مبنی بر گذشت عطوفانه با میهمانان مسلمانی که در غالب اسرا در کشور ما حضور داشتند یکی از فرماندهان اردوگاه اسرای عراقی در مشهد به نام محمد صادق خاکساری بیان می‌کنند:
“با اعلام این توصیه رهبر کبیر انقلاب، وظیفه ما سنگین‌تر شد. باید کار فرهنگی انجام می‌دادیم تا اسرا رحمت دین اسلام را حس کنند. باید با رفتار انسانی خود، حقیقت اسلام را به آنها نشان می‌دادیم.
در حالی که اسرای ما در عراق با سختی‌های بسیاری مواجه بودند، اسرای عراقی شرایط بسیار مناسبی داشتند. برای مثال در بحث تغذیه، از آشپزهایی استفاده می‌شد که غذایی مطابق طبع عراقی‌ها آماده کنند. ما در هفته ۳ـ۲ وانت نان خشک آنها را تخلیه می‌کردیم.”
ملاقات اسرای عراقی با خانواده‌هایشان
همچنین امیر رستمیان، عضو کمیسیون نگهداری از اسرای عراقی در زمان جنگ تحمیلی بیان می‌کنند:
“اگر خانواده اسرای عراقی خودشان را به ایران می‌رساندند و اعلام می‌کردند که ما می‌خواهیم با یکی از اسرا ملاقات داشته باشیم، به آنها اجازه ملاقات می‌دادیم. آن‌قدر با ما اخت شده بودند که ما فکر نمی‌کردیم آنها اسیرمان هستند.”
در زمانی که مردم ایران مواد غذایی خود را به صورت کوپنی تهیه می‌کردند، مایحتاج اسرای عراقی همچون مسئولین نظامی به راحتی در اختیار آنها قرار می‌گرفت. و می‌توانستند اجناس مورد نیاز خود را از فروشگاه اردوگاه به صورت دولتی تهیه کنند. بیشتر داروهایی که در بین مردم کمیاب بود برای اسرای عراقی تامین می‌شد و در اختیار آنان قرار می‌گرفت.
سربازان عراقی شیفته انصاف و رحمت مسئولین ایرانی شده بودند زیرا نظاره‌گر رسیدگی مسئولین ایرانی به مشکلات جسمی و روحی اسیران شده بودند. کمیته‌هایی با عنوان کمیته فرهنگی، کمیته بهداشت و درمان، کمیته کار و…. برای رسیدگی به امورات عراقی‌ها ایجاد شد و خدمات شایانی به این میهمانان عراقی داده شد. از جمله:
- به همت کمیته فرهنگی با تشکیل نهضت سوادآموزی در داخل اردوگاه‌ها، 20 هزار نفر از اسرای بی‌سواد رژیم بعث آموزش داده شد و سودا داشتن آنها هنگام مراجعت به کشور خود مورد توجه صلیب سرخ قرار گرفت.
- 134 هزار جلد کتاب میان اسرای عراقی توزیع شده بود.
- 960 نفر موفق به حفظ کامل قران و 6 هزار نفر حافظ بخشی از قران کریم شدند.
- به تلاش کمیته کار، مهارت‌هایی در رشته‌های نجاری، آهنگری، خیاطی و … به آنها داده شد تا در زمان آزادی تواناییی گذراندن زندگی را داشته باشند.
- خدمات کمیته بهداشت و درمان توسط ایرانی‌ها شامل: تهیه کردن 4.725 عینک طبی، 11.514 عمل جراحی در زمینه‌های مختلف از جمله چشم، 8.590 دست دندان مصنوعی که در مجموع حدود 37.180 هزار نفر از اسرای عراقی برای درمان راهی بیمارستان‌ها شدند.
بخشی از فعالیت‌های اسرای عراق در اردوگاه‌ها
- فعالیت در کارگاه‌های مختلف و دریافت حقوق
- تشکیل کلاس‌های مختلف آموزشی همچون نقاشی، خطاطی، احکام (زیرا بسیاری از آنها به دلیل فضای حاکم بر کشور عراق حتی احکام اولیه دین همچون غسل و وضو را هم بلد نبودند)
- انجام ورزش‌های مختلف و برگزاری مسابقات میان آنها
- برگزاری مسابقات علمی، پخش فیلم و خواندن نمایشنامه
- برگزاری اردوهای زیارتی و سیاحتی
- هر سال نمایشگاهی از محصولات هنری و دستی اسیران با حضور خانواده‌های پرسنا ایرانی برگزار می‌شد و به اسرای عراقی فرصتی داده می‌شد تا از این راه ضمن یادگیری و عرضه محصولات خود وکسب درآمدی هم داشته باشند.
نتیجه عطوفت اسلامی
بسیاری از آنان خواستار جنگیدن در کنار ایرانی‌ها بر علیه صدام حسین بودند و می‌گفتند:
” تا زمان سقوط نظام صدام می‌خواهیم در کنار ایرانی‌ها بجنگیم “
تبادل اسرای عراقی توسط فرماندهان ایران و عراق در مرزهای کشور
پس از آن‌که اسرای عراقی مورد عطوفت فرماندهان و مردم ایران قرار گرفتند، ضمن بیعت با ولایت فقیه و ابراز پشیمانی از گذشته خود، تعداد کثیری از آنان با مراجعه به مسئولین اردوگاه‌ها تقاضای حضور در خطوط مقدم جبهه را داشتند. عده‌ای از آنان بعد از آزادی به خیل رزمندگان پیوستند و با حضور در عملیات‌های مختلف همچون مرصاد و شاخ شمیران به خیل شهدا پیوسته و یا مجروح شدند. پس از پذیرش قطعنامه و هنگام مبادله اسرا، خیلی‌ها خیال می‌کردند آنها بیعت خود را شکسته، اما اسرای عراقی ضمن حضور در کمیته فرهنگی اردوگاه بار دیگر با امضاهای آغشته به خون خود برای بار دوم با امام خمینی بیعت کردند.
ممکن است برای عده‌ای پذیرش اینگونه رفتار با اسرایی که بزرگترین جنایات را در حق فرزندان این مملکت روا داشتند سخت و غیرقابل تحمل به نظر می‌آمد، اما نتیجه عطوفت اسلامی را در اسرایی که به میهنشان بازگشتند و هر کدام از آنان سفیری شدند برای کشورمان و نتیجه آن را در همین روزگاری که مرزهای کشور بر روی زائران ایرانی و غیر ایرانی در حرکت عظیم پیاده‌روی اربعین به خوبی مشهود و قابل لمس است به راحتی بتوان دید.
انتهای پیام/