کودتا بر علیه ژنرال عبدالکریم قاسم توسط بعثی ها و شماری از نظامیان ارتش عراق منجر به بازگشت صدام حسین به بغداد گردید. نقش بسزای ژنرال حسن البکر به عنوان دوست قدیمی صدام در کودتای فوق موجب ارتقای موقعیت صدام در حکومت تازه تشکیل شده گردید این در حالی است که صدام حسین در آن مقطع تنها بیست و نه سال داشت.
بر اساس ساختار تشکیل شده در عراق پس از کودتا، عبدالسلام عارف از فرماندهان ارتش به عنوان رئیس‌جمهور و حسن البکر از رهبران حزب بعث به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شدند. کودتای خونین بعثی ها با تصویه های گسترده ای همراه بود که منجر به مرگ هزاران نظامی و غیر نظامی گردید. صدام حسین در ساختار فوق توانست به مقامات عالیه رژیم بعثی دست یابد.
اختلاف های گسترده در میان رهبران حزب در زمینه ی اتحاد با مصر، سوریه و یا هر دو با اتکا به ملی گرایی عربی صرفا در داخل عراق موجب شکست زودهنگام حزب و خروج آن از قدرت گردید. خروج از قدرت موجب انسجام هر چه بیشتر بازماندگان حزب گردید و زمینه را برای بازگشت مجدد آن ها مهیا ساخت. بعثی ها این بار و بر علیه عبدالرحمن عارف رئیس جمهور وقت عراق (برادر عبدالسلام عارف) کودتا کرده و قدرت را به دست گرفتند. اگرچه صدام حسین نقش معاون ریاست جمهوری را در یازده سال ابتدایی حکومت بعث به رهبری احمد حسن البکر بر عهده داشت، اما در طول همین سال ها نیز بی گمان صدام قدرتمندترین شخصیت عراق محسوب می شود. ناامنی های موجود در سطح جامعه و وجود گروه های نظامی متعدد موجب عدم فرمانبرداری جریان های نظامی و غیر نظامی از دولت عراق شده بود. در این میان صدام حسین با تشکیل میلیشیایی قدرتمند و پس از گذشت مدت زمانی توانست با سیاست سرکوب خشونت بار و ایجاد رعب و وحشت زمینه تبعیت گروه های عراقی از دولت مرکزی را فراهم آورد، امری که بر قدرت او در هیات حاکمه یبش از پیش افزود….
اتمام جنگ با ایران مقارن است با بروز کشمکش با همسایه ی ثروتمندی به نام کویت. صدام حسین که در طول هشت سال سپری شده در دستیابی به مقاصدش در حمله به ایران ناکام مانده بود جهت تحقق رویاهایش این بار کویت را مورد هجوم قرار داد. سقوط اتحاد جماهیر شوروی و فروپاشی نظام دو قطبی دست صدام را در این حمله باز گذارده بود، به باور او رژیم عراق می توانست از خلاء قدرت موجود در جهان به بهترین نحو استفاده نماید. دستیابی به آب های آزاد از طریق کویت را می توان دیگر دلیلی دانست که صدام حسین کویت را استانی از عراق بنامد.
