پکار صفین با معاویه که در کلام حضرت امیرالمومنین(علیه السلام) از آنان تعبیر به “قاسطین” شده، از جمله مهمترین حوادثی است که در دوران حکومت کوتاه امیرالمومنین(علیه السلام) روی داده و در حقیقت بزرگترین حادثه دوران حکومت حضرت(علیه السلام) می باشد که پیامدها و آثار تأثیرگذاری در تاریخ اسلام داشته است. نگارنده در این کتاب به دنبال آن است که با بررسی مضامین نامه های مبادله شده بین حضرت علی(علیه السلام) و معاویه در جریان واقعه صفین، به روش تحلیل محتوای کیفی به نگاهی جامع در مورد مبانی و دیدگاه های حضرت(علیه السلام) در رابطه با آن موضوع دست پیدا کرده و علل وقوع و شکل گیری این جریان تاریخی و همچنین عبرت ها و پیامدهای آن برای حاکمان و مردمان جامعه اسلامی را به واسطه ارائه مدل های تحلیلی از کلمات حضرت(علیه السلام) تبیین نماییم.
این کتاب درصدد است با استفاده از روش تحلیل محتوا که روشی پژوهشی و علمی برای تفسیر متن می باشد با بررسی مکاتبات حضرت علی(ع) به معاویه و پاسخ های معاویه به ایشان در رابطه با واقعه صفین و شخصیت معاویه، به نگاهی جامع در مورد مبانی و دیدگاه های حضرت(ع) در رابطه با این موضوعات دست پیدا کرده و علل وقوع و شکل گیری این جریان تاریخی و همچنین عبرت ها و پیامدهای آن برای حاکمان و مردم جامعه اسلامی را به واسطه ارائه مدل های تحلیلی از کلمات حضرت(ع) تبیین نماید.
به عبارت دیگر سؤالات اصلی این تحقیق چنین می باشند:1. مهمترین دلایل حضرت علی(ع) برای حرکت به سمت صفین و جهاد با معاویه بر اساس تحلیل محتوای مکاتبات میان آنان چیست؟ 2. مهمترین محورهای مورد بحث در نامه های مبادله شده بین امیرالمؤمنین(ع) و معاویه بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل محتوای کلام ایشان چیست؟
در حقیقت این کتاب را بایست، تلاشی برای به دست آوردن دیدگاه های سیاسی، مبانی فکری و عقیدتی و اخلاقی حضرت علی(علیه السلام) در رابطه با شخصیت معاویه و واقعه صفین دانست چرا که با تأملی دقیق و چینش منطقی کلمات و جملات، سخنان یا نوشته های افراد و تحلیل محتوای کیفی آنها می توان به اعماق اندیشه های آنان آگاهی یافت.
کتاب از چهار فصل تشکیل شده است.
در فصل اول در مورد شرایط سیاسی ـ اجتماعی دوران حکومت امیرالمؤمنین(ع) بحث و بررسی شده است.
در فصل دوم نگارنده به تحلیل محتوای کمی مکتوبات پرداخته است.
در فصل سوم در مورد تحلیل محتوای کیفی مکتوبات بحث و بررسی شده است.
در فصل چهارم نیز در مورد محتوای توصیفی مکتوبات بحث و بررسی شده است.
