یادمان نهر خیّن

نهر خیّن نهری است که جزیره بوارین عراق را از شلمچه ایران جدا میکند. یادمان نهر خیّن در مجاورت پاسگاه مرزی خیّن قرار دارد. قبل از آغاز جنگ، ارتش عراق برای مسلح نمودن عوامل خود در خرمشهر به طور مرتب در حاشیه این نهر به تخلیه سلاح میپرداخت. با آغاز جنگ تیپ 20 لشکر 5 پیاده –مکانیزه ارتش عراق در تاریخ 31 شهریور 59 در کنار نهر خین آرایش تهاجمی به خود گرفت. از روزهای قبل پاسگاه خین زیر آتش دشمن قرار داشت و نیروهای ژاندارمری به کمک نیروهای مردمی در این پاسگاه مقاومت میکردند. در سومین روز جنگ این پاسگاه تخلیه شد و مدافعین در محدوده پل نو موضع گرفتند.

در جریان آزادسازی خرمشهر، خیّن یکی از محورهای قرارگاه نصر به فرماندهی شهید همت برای ورود به شهر بود و در عملیات والفجر8 نیز تلاش پشتیبانی قرارگاه خاتم الانبیا(ص) در محدوده آن صورت گرفت. در عملیات کربلای 4  در این منطقه رزمندگان زیادی به شهادت رسیدند. نهر خین با انواع نبشی های ضربدری و سیم خاردارهای حلقوی و انواع میادین مین و موانع خورشیدی، مانع بسیار جدی برای عبور رزمندگان در عملیات های کربلای 4 و 5 بود.

عبور از منطقه باتلاقی و لجن زار و نفوذ به دژ جنوبی نهر خین با ارتفاع دو و نیم متر و عرض شش متر که در وسط آن کانالی بتنی با مهندسی پیچیده ساخته شده بود و اطراف آن سنگرهای نگهبانی و کمین ضدگلوله تعبیه شده بود عملا کاری غیر ممکن بود. با این حال رزمندگان در عملیات کربلای 4 شجاعانه جنگیدند و تلفات فراوانی به دشمن وارد کردند و حتی تعدادی از رزمندگان از نهر خین گذشتند. اما در نهایت به دلیل لو رفتن عملیات و حجم بسیار سنگین آتش دشمن، عملیات متوقف شد تا این منطقه در عملیات کربلای 5 آزاد شود.

شهركی به نام ولیعصر(عج) و روستایی به نام خین قبل از جنگ تحمیلی در كنار نهر خین وجود داشت كه دارای بازار و نخلستان بود ولی اكنون فقط مسجد ولیعصر(عج) كه مركز و سنگر مقاومت در جنگ تحمیلی بود، از این شهرك و روستا باقی مانده است. در این منطقه حسینیه ای با نی ساخته شده تا محل استراحت زائران باشد و یادمان شهدای نهر خین با سنگرها، خاكریزها و كانال های خاكی مانده تا یادآور رشادت های دوران دفاع مقدس را زنده کند.