یادمان بیمارستان امام حسین (علیه السلام)

یادمان بیمارستان امام حسین(علیه السلام)، بیمارستانی صحرایی در 35 کیلومتری خرمشهر و در جادۀ شهید شرکت قرار دارد. در کیلومتر 90 جاده اهواز-خرمشهر در سه راهی حسینیه، جادۀ انشعابی شهید شرکت قرار دارد که این سه راه را به جادۀ امام صادق(ع) که یکی دیگر از جاده‌های اهواز-خرمشهر است؛ مرتبط می‌سازد.

بیمارستان امام حسین(ع) در 7 کیلومتری جادۀ شهید شرکت، بین ایستگاه حسینیه و دارخوین قرار دارد. این بیمارستان صحرایی، ابتدا در سال 1361 به صورت سوله‌هایی با آهن و پلیت ساخته شد؛ اما سه سال بعد، به سازه‌ای بتنی با مساحت 3551 متر مربع تبدیل شد. احداث ساختمان جدید و بتونی آن، در سال 1364 آغاز و در کمتر از هشت ماه ساخته شد و در سال‌های 1365 تا 1367 پشتیبان عملیات‌های کربلای 4 و 5 و بیت المقدس 7 و  نیز مجروحان دوران پدافند در جبهه های جنوب بوده است.

این بیمارستان که با همکاری وزارت مسکن و شهرسازی و قرارگاه مهندسی خاتم الانبیاء(ص) برای پشتیبانی و مداوای مجروحین ساخته شده است، توسط اداره بهداری رزمی قرارگاه کربلا (بهداری جنوب) اداره می‌شد. بیمارستان امام حسین(ع) که با ارتفاع 5/1 متر خاک کاملا استتار و با نیم متر ماسه و قطعات بتنی در برابر بمباران و موشکباران مقاوم شده بود، یکی از مجهزترین بیمارستان‌ها در نوع خود بود و در آن تمامی امکانات یک بیمارستان شهری تدارک دیده شده بود.

این بیمارستان  دارای 8 اتاق عمل، 25 تخت اورژانس برای مجروحین عادی و 20 تخت اورژانس برای مجروحین شیمیایی، داروخانه، بانک خون، بخش  ICUو آزمایشگاه، رادیولوژی، محل تخلیۀ مجروحان، محل خوابگاه پزشکان و 1450 نفر پزشک و کادر مرتبط پزشکی و 120 نفر کادر اجرایی بود.

از آن‌جا که این بیمارستان در موقعیت سوق الجیشی خوبی بنا شده بود، مناطق زیر پوشش آن از خرمشهر( محلی که رودخانۀ کارون، آبادان را از خرمشهر جدا می‌کند) تا زید و در صورت نیاز، حداکثر تا صحرای کوشک، طلائیه و خرمشهر، شهید صفوی و امام رضا(ع) و زید به این بیمارستان منتقل می‌کردند. فاصلۀ بیمارستان تا مرز عراق 9 کیلومتر و 700 متر می‌باشد. این بیمارستان از کامل‌ترین نمونه‌های بیمارستان‌های صحرایی است. بیمارستان امام حسین(ع) در سال 1386 در فهرست آثار ملی دفاع مقدس به ثبت رسید و اکنون بازسازی و تبدیل به یادمان دفاع مقدس شده است.

در بیمارستان‌های صحرایی، زمان و امنیت بیمارستان دربرابر بمباران بیش از هرچیزی ارزش داشت. باند فرود بالگرد در پشت ساختمان بیمارستان امام حسین(ع) قرار داشت و یکی از خروجی‌های بیمارستان به سمت این باند بود. اولویت بندی مجروحان برای رفتن به اتاق عمل یا تریاژ اصولی بود که در این بیمارستان به خوبی رعایت می‌شد تا جایی که در طی عملیات بیت المقدس 7، نزدیک به 100 عمل جراحی ظرف 36 ساعت در این بیمارستان انجام شد. در صورتی که تعداد زیادی مجروج بدون تریاژ پشت درهای اتاق عمل، در نوبت جراحی قرار می‌گرفتند، بدیهی بود بیمارانی که حال وخیمی داشتند به شهادت می‌رسیدند. تشخیص وضعیت مجروح و زمان‌بندی کارها و تقسیم آن‌ها که کدام برود اتاق عمل و کدام عکس بگیرد و کدام برود برای انتقال به پشت جبهه، از مرگ و میر مجروحین جلوگیری می‌کرد. از شاخصه‌های دیگر مهم این بیمارستان، استحکام بالای آن بود. این بیمارستان مجهز به سپر انفجاری بود و حفظ جان مجروحین و پزشکان را در هر شرایطی تضمین می‌کرد. ساختمان اصلی بیمارستان، درون تپه‌ای محصور شده و سقف هلالی شکل آن ازسه لایه تشکیل شده بود:

لایۀ اول بتنی با مقاومت زیاد و لایه آخر از جنس ماسه بادی و گل‌رس به قطر پنج متر. به این ترتیب سقف بیمارستان مقاوم و قدرت تحمل بمب‌های 500 پوندی را داشت و به طور کامل هم استتار شده بود. فرمانده بهداری نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌گوید:

«48 بیمارستان صحرایی در دوران دفاع مقدس وجود داشت که هریک توانمندی خاص خود را داشت. بیمارستان صحرایی امام حسین(ع) در اواخر جنگ ساخته شد که یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های آن استحکام بنای این بیمارستان بود و با اینکه چندین بار بمباران شد، ولی به دلیل وجود سه لایه بتن، آسیبی ندید. تجهیزات به‌کارگرفته شده در این بیمارستان، بسیار خوب و کم نظیر بود و هیچ فرقی با بیمارستان‌های تهران نداشت و حتی برخی از این تجهیزات برای اولین بار به‌کارگرفته می‌شد.»

با توجه به اینکه در دوران جنگ تحمیلی تعداد زیادی مجروح به این مکان منتقل می‌شدند، لازم بود که هوای درون بیمارستان به خوبی تهویه شود، برای این کار چند هواکش در مسیر وزش باد ایجاد شده بود و به این ترتیب هنگام وزش باد، هوای درون بیمارستان به صورت طبیعی در گردش بود و هوای تازه به داخل وارد می‌شد. فاصله این بیمارستان تا مرز عراق تنها 9 کیلومتر و 700 متر است و در نتیجه این مکان در قلب جنگ قرار داشت؛ پزشکان و پرستارانی که در سال های جنگ در این مکان حضور داشتند، با استرس فراوانی مواجه بودند.

بیمارستان صحرایی امام حسین(ع) 9 درب ورودی و خروجی دارد که سه درب آن در قسمت جلو و بقیه در قسمت پشت ساختمان قرار دارند.

طبق اسناد، در سال‌های جنگ تحمیلی، 27366 مجروح جنگی به این بیمارستان منتقل و 17780 عمل جراحی نیز در این مکان انجام شده است. در بانک خون این بیمارستان، 8614 واحد خون به ثبت رسیده است. همچنین 4283 مورد آزمایش و 3703 مورد رادیولوژی نیز در سال‌های جنگ تحمیلی در این بیمارستان انجام شده است.

تعداد نسخه‌های پیچیده() 28168 نسخه و تعداد مراجعه به داروخانۀ اورژانس27096 نفر می‌باشد. همچنین بیمارستان دارای دو دستگاه رادیولوژی پرتابل(سیار)، اورژانس با 80 تخت و در زمان عملیات با 120 تخت، ریکاوری تا ظرفیت 50 تخت و نقاهتگاه تا ظرفیت 200 تخت بوده است.

اکنون، بخش‌هایی از بیمارستان صحرایی امام حسین(ع) جهت اسکان کاروان‌های راهیان نور آماده شده است.

دو سالن نیز برای برگزار کنفرانس اختصاصی دارد. در سال‌های اخیر، چندین دوره کنگره‌ها و همایش‌های علمی و طب رزم، جراجی در بحران و… در این یادمان برگزار شده است.