عملیات کربلای 5 جلوه قدرت ایران
عملیات کربلای 5 به منزله وارد آوردن ضربه شدید بر نیروهای ارتش عراق و رژیم این کشور در محور شلمچه و شرق بصره بود چرا که با توجه به منطقه عملیات، دست‌یابی به شهر بصره، شریان اقتصادی آن و تاسیسات نفتی، برای ایران فراهم می‌گشت و ویژگی‌ها وامتیازات بسیاری برای برتری ایران و خاتمه دادن به جنگ داشت.
بنابراین با پیروزی شکوهمندانه عملیات کربلای 5، منافع آمریکا در خلیج فارس به خطر افتاد.عملیات کربلای 5، پانزده روز پس از عملیات کربلای 4 در تاریخ 19 دی ماه 1366صورت گرفت و چندمین عملیاتی بود که نیروهای ایرانی جهت تصرف بصره انجام می‌دادند.
از آنجایی که برای این عملیات هزینه‌های سنگینی صرف شد و تلفات بسیاری داشت، گسترده‌ترین و شدیدترین عملیات جنگ تحمیلی ایران و عراق شمرده می‌شود، همچنین به دلیل وجود موانع بسیار ارتش عراق در منطقه شلمچه، از این جنگ با نام جنگ موانع یاد می‌کنند.
آغاز عملیات
عمق عملیات کربلای 5، 12 الی 15 کیلومتر، و عرض آن بین 10 الی 13 کیلومتر بود و در این عملیات سی‌هزار پاسدار، صدو بیست هزار بسیجی و شصت و پنج هزار سرباز در قالب سه قرارگاه نجف، قرارگاه کربلا و قرارگاه قدس تنظیم شده بودند.
این عملیات جهت آزادسازی مناطق تحت تصرف رژیم بعثی،کسب امتیاز برتر و خاتمه دادن به جنگ، در ساعت دو بامداد طراحی گشته بود.
اما باتوجه به محدودیت زمان برای شکستن خط دشمن، قرار شد نیرو ها با استفاده از نور مهتاب حرکت کرده و منتظر فرمان آغاز عملیات بمانند.
سرانجام باتوجه به درگیری در برخی از محور ها، با فرمان محسن رضایی، نیرو های‌ایرانی حمله خود را به سنگین‌ترین و پیچیده‌ترین استحکامات نیرو های‌بعثی در ساعت 1:35دقیقه نیمه شبِ نوزدهم دی ماه سال 1365 با رمز یازهرا(س)آغاز کردند.
پس از شروع درگیری، دشمن از لحاظ مکان، زمان و ترفند حمله رزمندگان، بسیار غافلگیر شده بود؛ چرا که پس از عملیات ناکام کربلای 4 اینطور تحلیل کرده بود که جمهوری‌اسلامی ایران، به دلیل شرایط روانی نامناسب و شکست در عملیات قبلی فعلا توان اجرای عملیات دیگری را ندارد و تصور نمی‌کرد رزمندگان ایرانی ظرف 14 روز، بتوانند عملیاتی را طراحی کنند که باعث در هم شکسته‌شدن دیوار دفاعی مستحکم آنان شود.
بنابراین نیروی عراق تمام توجه خود را بر باز پس گیری فاو معطوف کرده بود و با انتقال نیرو و توپخانه‌اش به سمت فاو، آمادگی کامل برای حمله را داشت اما با آغاز عملیات وسیع کربلای 5 و موفقیت رزمندگان ایرانی در شکستن استحکامات دشمن، تمام نیرو و امکاناتش را به سمت شرق بصره اعزام کرد.
دو ساعت بیشتر، از شروع عملیات نگذشته بود که نیروهای ایرانی موفق شدند تا از کانال پرورش ماهی گذر کرده و علاوه بر شکستن موانع پنج ضلعی، پاسگاه بوبیان عراق را هم تصرف کنند.
جلوه قدرت ایران
در شب اول عملیات، نیرو های قرارگاه نجف برای اغفال دشمن، به مدت کوتاه در جزیره بوارین وارد عمل شده بودند و توانستند به طور موقت در خط اول نیرو های بعثی نفوذ کنند.
بعد از گذشت چند ساعت رزمندگان ایرانی با پیشروی به سمت شلمچه، موفق شدند در ساعت ده صبح در هم‌جواری با کانال هفت هنه، موقعیت خود را در شلمچه تثبیت کنند.
روز دوم عملیات، باعقب‌نشینی نیروهای بعثی که بیش از بیست بار ضد حمله ناموفق زده، و مجبور به عقب‌نشینی شده بودند آغاز شد اما همچنان توپخانه دشمن و تانک ها، راه ارتباطی نیرو های ایرانی را بی‌درنگ زیر آتش گرفته بودند به حدی که امکان جابجایی غذا،مهمات و مجروح به هیچ عنوان وجود نداشت.
یکی دیگر از پیشرفت‌های این عملیات در شب سوم، حرکت نیروهای قرارگاه قدس در شرق رود دوعیچی، و پیشروی نیروهای قرارگاه نجف روی‌دژ مرزی بود که واحد های قرارگاه نجف و قدس موفق شدند تا اهداف اولیه عملیات را میسّر کنند.
مبارزه شبانه‌روزی نیروها و تلاش رزمندگان در شب دهم عملیات، منجر به تصرف نهر جاسم و فرار عراقی‌ها گشت که عملیات تا شب نوزدهم در غرب نهر جاسم ادامه پیدا کرد.
عراق که برای از دست ندادن نیروهایش عقب‌نشینی کرده بود، برای مسدود کردن مسیر مجاهدان اسلام به تمام لشکر خود دستور اعزام به شلمچه را داد که در مدت زمان کوتاه، بیش از 100 یگان به منطقه شلمچه آمدند.
این در حالی بود که فقط 25 یگان از رزمندگان اسلام در برابر دشمن، مقابله کردند و هربار با جذب نیروی جدید عملیات را ادامه دادند.
توصیف منطقه عملیات
این منطقه عملیاتی، در جنوب شرقی بصره قرار داشت که:
از شرق، به دژ مرزی ایران و عراق
از جنوب، به رودخانه اروند و اروند صغیر
و از غرب، به کانال زوجی و شهر‌های تنومه و الحارثه محدود می‌شد و از تعداد زیادی رود، کانال، جاده و خاکریز … تشکیل شده است که همۀ آن‌ها در بخش شمالی اروند قرار دارد.
آزادسازی 150 کیلومتر مکعب از خاک ایران
از نتایج مهم عملیات کربلای 5، می‌توان به آزادسازی پاسگاه های‌بوبیان،شلمچه،کوت سواری وخین، آزادسازی بیش‌از 150کیلومترمکعب از خاک ایران اشاره کرد.
همچنین یکی دیگر از نتایج مهم عملیات کربلای ۵ این بود که شورای‌امنیت برای‌اولین بار، ناچار به پذیرش قطعنامه‌ای شد که تاحدی به اندیشه های جمهوری اسلامی‌ایران نزدیک بود و در تاریخ 29 تیرماه سال 1366، تصویب شد. بخشی از نتایج این عملیات نیز، به شرح ذیل است:
*12 کیلومتر، پیشروی به خاک بصره
* تضعیف موقعیت نظامی و سیاسی عراق
* پایداری روال جبهه جنگ به سود نیروی نظامی ایران
* عبور از کانال ماهی گیری، نهر دوعیجی و جاسم
* به دست‌آوردن گرانبهاترین تجربه نظامی‌برای‌سپاه پاسداران جمهوری اسلامی‌ایران
*آزاد سازی14 کیلومتر از جاده آسفالت شلمچه – بصره
*آزاد سازی بیش از 150 کیلومتر مربع از خاک ایران
*آزاد سازی جزایر بوارین، فیاض و ام الطویل
*آزاد سازی۱۱ قرارگاه تیپ ارتش عراق
*تصرف دریاچه بوبیان و بخشی از کانال ماهی
*مستقرشدن در 10 کیلومتری بصره
به نقل از ایمنا، در پایان این عملیات 7 هزار و 651 نفر شهید (400 نفر از آن‌ها فرمانده بودند)
53 هزار و 299 هزار نفر مجروح
سه هزار و 529 نفر نیز مفقودالاثر شدند.
در مقابل نیز ارتش عراق 94 تیپ را وارد عملیات کرد. در این عملیات 16 تیپ به طور 100 درصد و 22 تیپ بیش از 60 درصد منهدم شد و باقی‌مانده یگان‌ها نیز 10 تا 60 درصد آسیب دیدند.
منهدم شدن تجهیزات دشمن
همچنین در این عملیات 81 تیپ و گردان مستقل دشمن و 24 تیپ گردان مستقل نیز آسیب کلی دیدند و تعداد 40 هزار نفر کشته یا زخمی‌و 270 نفر نیز اسیر شدند و بیش از
• 80 فروند هواپیما
• 700 دستگاه تانک و نفربر
• 250 قبضه توپ صحرایی و ضد هوایی
• صد‌ها قبضه انواع ادوات نیمه سنگین
• 1500 دستگاه خودرو
• 400 دستگاه انواع ادوات مهندسی و رزمی_ مقدار زیادی سلاح سبک و مهمات دشمن، منهدم گشت.
شکست ارتش عراق در عملیات کربلای 5 در شلمچه با هیچ‌کدام از شکست‌های عراق قابل مقایسه نبود چراکه این شکست ذلت بار در سال هفتم جنگ و در حساس‌ترین منطقه رخ داد .
