رفع رکود در جنگ
در سالهای اولیه جنگ، عملیات ها در جنوب به صورت پیاده نظام و تن به تن صورت میگرفت که در بیشتر مواقع با واکنش شدید عراق همراه میشد و همین مسئله جنگ را برای فرماندهان ایران به بن‌بست کشانده بود.
پس از عملیات والفجر مقدماتی عراق به کمک کشورهای بزرگ تبلیغات وسیعی را بر علیه ایران راه انداخت و ادعا میکرد که ایران توانایی مقابله و ایستادگی در برابر ما را ندارد و بازنده جنگ است.
به همین منظور فرماندهان برآن شدند با پیدا کردن یک راهکار مناسب و آموزش تاکتیک های ویژه به نیروهای رزمی، برنامه ای اتخاذ شود که هم جنگ را از حالت رکود خارج کنند و هم با استفاده از نقاط ضعف دشمن و اصل غافلگیری، عملیات دیگری را در منطقه هورالهویزه طراحی کنند، اما رسیدن به این آمادگی به زمان و آموزش‌های لازم بستگی داشت.
بر این اساس 3 عملیات والفجر 2 در حاج عمران، والفجر3 در مهران و والفجر 4 در پنجوین عراق طراحی و مقرر شد با توجه به موقعیت منطقه، این عملیات بدون صرف وقت و با سرعت بالاتری انجام بگیرد، تلفات نیروهای خودی و ادوات به حداقل برسد، از نیروی کمتری استفاده شود و این سه عملیات با فاصله های کمتر و پی‌در‌پی انجام گیرد.
عملیات والفجر 2 چگونه آغاز گردید؟
عملیات والفجر 2 با فرماندهی مشترک میان ارتش و سپاه توسط نیروهای رزمی ایران و کردهای عراقی که دارای هدفی مشترک با ایران بودند، در تاریخ 29 تیرماه 1362 در منطقه پیرانشهر-حاج عمران در ساعت 1 بامداد آغاز گردید.
این عملیات که 24 ساعت قبل از آغاز تک، به منظور تصرف پادگان حاج عمران و تسلط بر شهر چومان مصطفی، تصرف ارتفاعات، منهدم و تجزیه کردن نیروهای دشمن و گرفتن اسیر تدارک دیده شده بود، با حرکت بخشی از نیروها و پس از 2 ساعت پیاده روی در حالی که دیرتر از زمان مقرر شده به منطقه رسیده بودند، آغاز و توانستند با دور زدن دشمن، خودشان را به مناطق تعیین شده برسانند و پیشروی خوبی بکنند.
طراحی عملیات
طراحی این عملیات که بر اساس دور زدن دشمن ریخته شده بود، چهار گردان از سمت راست، 3 گردان از چپ وارد عمل شدند که بعد از دور زدن ارتفاعات به پاکسازی کامل انجامید .
در این عملیات 16 گردان از سپاه و 6 گردان پیاده و 1 گردان مکانیزه از ارتش شرکت کردند و پشتیبانی عملیات را با توجه به موقعیت منطقه از هوانیروز هم کمک گرفته شد.
با توجه به اینکه پادگان حاج عمران، مهمترین پادگان نظامی عراق در شمال شرق این کشور بود، آنچه که به اهمیت آن می‌افزود موقعیت جغرافیایی بود که از آن برخوردار بود و باعث تسلط رزمندگان بر ضد انقلاب میشد، پیرانشهر از تهاجمات نیروهای عراقی در امان میماند، ایران به شهر کرکوک و تاسیسات نفتی آن نزدیک تر میشد و امکان انجام عملیات های غیر منظم در خاک عراق را فراهم میکرد. اما به دلیل خط پدافندی که عراق در منطقه ایجاد کرده بود و سیم خاردارها و مین هایی که در اطراف پادگان پوشیده شده بود، کار رزمندگان اسلام را سخت تر کرده بود.
در نهایت با وجود تسلط دشمن بر ارتفاعات منطقه، ضمن پیشروی گسترده ای که صورت گرفت، به دلیل آتش شدید توپخانه ای در روز اول عملیات، در عمل مانع رسیدن رزمندگان به تمام اهدافشان شد.
يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْديهِمْ
در شرایطی که عراقی ها مشغول دفاع از کوهپایه ها بودند، برای اولین بار در این عملیات با گاز خردل از ایرانی ها استقبال کردند. اما از آنجایی که دستی بالای دست آنها وجود داشت و خودشان از خواص این گازهای شیمیایی آگاهی نداشتند، این گازها از بالای کوه به سمت پایین و در جایی که بعثی ها در حال دفاع از کوهپایه ها بودند سرازیر شد و خودشان در معرض گازهای شیمیایی قرار گرفتند.
دستاوردهای فجرآفرینان
چند روز پس از شروع عملیات، یعنی 3 مرداد، چند روستا از جمله رایات به تصرف رزمندگان درآمد، گمرک جاده حاج عمران-پیرانشهر آزاد شد و با کمک هوانیروز با پاکسازی ارتفاعات 2519 به طور کامل به تصرف نیروهای خودی درآمد.
در 5 مرداد دشمن با حمله هوایی به ارتفاعات کلو، شش بالگرد خود را یکی از آنها حامل نیرو بود از دست داد. طی اظهارات اسیران عراقی، به دلیل اهمیت بالای منطقه صدام حسین با حضور در شهر دیانا نظارگر عملیات بوده که در اثر نتایج به دست آمده یکی از فرماندهان به دستور او در شهر اعدام میشود.
این عملیات با آزادسازی 200 متر مربع از خاک دشمن و تسلط نیروهای خودی بر قسمتی از ارتفاعات سرکوب منطقه تمام شد و رزمندگان توانستند مناطق زیر را به تصرف خود درآورند:
• تصرف پاسگاه مرزی تمرچین، حاج عمران، گمرک مرزی، سلسله ارتفاعات کلو و قله راهبردی آن، ارتفاعات 2519 گرده مند، سرسول، آزادی، 3700 سلمان، 2400 شیوه کارتا و بردزرد
• روستاهای زینو، ممی خلان، رایات، شیوش، خوارو، میوتان بالا، میوتان پایین، تسلط نیروهای خودی بر شهر چومان مصطفی.
• در این عملیات غنائمی چون چندین قبضه توپ 122 میلی متری، 20 دستگاه تانک، تفنگ 106 میلی متری، ادوات نظامی، سلاح ، مهمات، انبار برگ مهمات به دست آمد.
• مجموع کشته ها و زخمی های دشمن به بیش از 4 هزارتن اسیر رسید.
• بسیاری مدارک و اسنادی که از روابط عمیق گروهک های کومله و دموکرالت با حکومت عراق به دست آمد.
قفل منطقه در دستان علی
در این عملیات که 14 روز به طول انجامید، دو تن از فرماندهان عالی رتبه سپاه به شهادت رسیدند؛
• حجت الاسلام ردانی پور فرمانده لشگر امام حسین علیه‌السلام، روحانی که حضورش باعث قوت قلب و روحیه استقامت در بین رزمندگان میشد، به گفته تسنیم او در عملیات محرم، والفجر 1، والفجر 2 شرکت داشت و تا لحظه شهادت هرگز جبهه را ترک نکرد. سه روز پس از ازدواج، صدق و تلاش این روحانی عارف و فرمانده شجاع در عملیات والفجر 2 به اوج رسید و جسم پاکش در 15 مردادماه سال 1362 در منطقه حاج عمران، مظلومانه بر زمین ماند و روح پرعظمتش به معراج پر کشید.
• شهید علی موحد دانش، فرمانده ای شجاع، جسور و توانمند تیپ 10 سیدالشهدا در مهمترین اهداف این عملیات که تصرف ارتفاعات 2519 بود، متوجه شد که این ارتفاعات مثل یک یال اسب است و دره ای به عمق 1800 دارد.
پایینش جاده ای بود که به سمت حاج عمران میرفت، بعد از پادگان جاده مانند یک لبه دیوار دفاعی عمل میکرد. به گفته او پایین جاده یک شکستگی وجود داشت که عراقی‌ها در شب از آنجا بالا می‌آمدند و روزها پایین میرفتند.
علی در آخرین لحظه‌ها، متوجه شد با توجه به اینکه کنار این تپه‌ها الان نیروی عراقی نیست، پس احتمالاً آنجا یک شکستگی وجود دارد که شب‌ها از آن شکستگی بالا می‌آیند و در روز برای اینکه در دید نباشند، پایین می‌روند. پس باید به نیروها تاکید کنیم که عراقی ها در آنجا حضور دارند و مقاومت خواهند کرد و همین اتفاق هم افتاد. او با تاکید بر آن شکستگی وگرفتن آنجا، قفل منطقه را باز کرد و خودش یک روز قبل از پیروزی در منطقه حاج عمران به شهادت رسید.
“راهشان پر رهرو باد”
