عملیات محرم

این عملیات در تاریخ 10 آبان 61 درساعت 22:08 با رمز”یا زینب” به فرماندهی حسن باقری آغاز شد. مهدی زین الدین هم یکی از فرماندهان شناخته شده ی عملیات محرم است. منطقه عملیاتی درجنوب شرقی دهلران و در غرب عین خوش در استان ایلام قرار داشت. ویژگی این منطقه، وجود ارتفاعات جبال حمرین است که مرز قراردادی بین ایران و عراق قبل از مرزشکنی و تعرض این کشور به ایران بوده و مرتفع ترین قله ی آن به طول 400 متر در خاک ایران قرار دارد. چهار تیپ پیاده از سپاه پاسداران و یک تیپ از نیروی زمینی ارتش در عملیات محرم شرکت داشتند. لازم به ذکر است که یک تیپ از سپاه پاسداران هم در موضع احتیاط قرار داشت. از خصیصه های عملیات محرم، استفاده دشمن از گاز شیمیایی در بخش های عملیاتی بود که موجب شد  فرماندهان جنگ برای روبرو شدن با این سلاح در عملیات های بعدی چاره اندیشی کنند. دستاورد های ما در این عملیات، موجب بالا رفتن روحیه رزمندگان ایرانی که در عملیات رمضان ناکام بودند، شد. همچنین با پیدایی چشم انداز شهر العماره عراق از بلندای جبال حمرین، راهبردهای جدیدی در بخش جنوبی منطقه که مقصدش سرانجام جنگ بود، میسر شد. این عملیات طی چند مرحله انجام شد.

درمرحله اول این عملیات رزمندگان ایرانی توانستند در کمتر از نیم ساعت تعداد بالایی از نیروهای عراقی را به اسارت خود درآورند، در طول مرحله اول این عملیات 550 کیلومتر از خاک ایران آزاد شد که ارتفاعات مهمی همچون پل چم سری، حوزه نفتی بیات، نهرعنبر، شهر میمه، موسیان آزاد و جاده عین خوش به دهلران و شهرک طیب عراق، از جمله بخش‌های آزاد شده می‌باشد.

با توجه به موفقیت های ایران در مرحله اول ، روحیه ی عراقی ها تضعیف شده و به دلیل شکست ما در قرارگاه چهارم در مرحله قبل و خالی بودن جناح چپ، بخش های گرفته شده در تعرض و تهدید دشمن قرار داشت و باید هر چه سریع تر وارده مرحله دوم عملیات می شدیم، و مرحله دوم عملیات با همین دیدگاه آغاز شد.

این مرحله ، در سه شنبه ده آبان در ساعت دو و سی دقیقه نیمه شب شروع و رزمندگان ایرانی توانستند با  احاطه کردن خاک دشمن، صد و پنجاه کیلومتر مربع از بخش های تصرف شده را آزاد و عده ای از عراقی ها را اسیر کنند.

مرحله سوم عملیات محرم در پانزده آبان در ساعت بیست و دو شب شروع شد. انتظار از این عملیات، فتح ارتفاعات غرب حمرین و جاده هایش، شرهانی، زبیدات و جاده شوسه زبیدات-طیب بود. عراقی ها نیز به صورت نامنظم در برخی نواحی مقاومت می کردند. این عملیات در تاریخ شانزده آبان ماه در ساعت 8 صبح به پایان رسید و سرانجام هفتصد کیلومتر مربع از خاک ایران که شامل: ارتفاعات 400  و 290  پل چم سری، حوزه نفتی بیات، نهر عنبر، چم سری و موسیان، جاده عین خوش ـ دهلران بود و تقریبا سیصد کیلومتر مربع از کشور عراق، که شامل پاسگاه‌های زبیدات، شرهانی، ابوغریب و … و تاسیسات نفتی منطقه (30 تا 35 حلقه چاه نفت) بود، آزاد شد.

آمار زیان و خسارتی که به عراقی ها وارد شد به این شرح است: انهدام 270 تانك و نفربر، 250 خودروی نظامی و 30 تفنگ 106،سرنگون شدن 12 هواپیما،به غنیمت در آمدن 149 تانك و نفربر، 270 خودروی نظامی و 35 تفنگ 106،كشته و مجروح شدن حدود 6000 نفر،اسیر شدن 2350 نفر،لازم به ذکر است كه در این عملیات به 9 تیپ عراق از 20 تا 100 درصد زیان وارد شد.

عملیات محرم اولین عملیاتی بود که مهدی زین الدین در سن بیست و یک سالگی، عهده دار آن شد. تیپ 17 علی بن ابیطالب به فرماندهی این شهید بزرگوار یکی از یگان های شرکت کننده در این عملیات بود. در منطقه عملیات یک سری کانال وجود داشت

که بعضی ها می گفتند این کانال ها برای عبور نیرو ها مشکل ساز است، اما شهید زین الدین با خلاقیت و استعداد نظامی ای که داشت صحبت هایی کرد که موجب تعجب همگان شد او گفت: فکر می کنم این کانال ها یک فرصت برای ماست. ما می توانیم نیروهایمان را در این کانال ها از دید دشمن پنهان کنیم و در یک حرکت غیر منتظره آن ها را شکست دهیم. شب هشتم آبان سال 1361 یک روز قبل از عملیات سه گردان، رزمنده های تیپ 17 را به کانال ها هدایت کردند، بچه های این گردان همان شب و روز بعدش در کانال ها مخفی شدند و شبانگاه نهم آبان به یک باره از کانال ها خارج شدند و در یک حرکت به موقع و غیر منتظره، ارتفاعات حمرین را آزاد کردند. عراقی ها به هیچ عنوان فکر نمی کردند تا این حد نیروهای ایران به آنها نزدیک شده باشند به همین دلیل عده ای از آنها حتی فرصت دفاع از خود را پیدا نکردند. آری … اگر کانال ها نبودند نیروهای ما، ساعت ها باید وقت صرف می کردند تا به خط دشمن برسند.