مروری برعملیات کربلای 8
گرچه عملیات کربلای ۵ و آثار و نتایج آن توانست موقعیت مطلوبی را پس از عملیات کربلای ۴ به وجود آورد اما به دلیل آنکه انهدام کامل نیروهای نظامی عراق در منطقه شرق بصره محقق نشد بار دیگر اجرای عملیات و انتخاب منطقه مناسب برای عملیات در دستور کار قرار گرفت. نظر به شرایطی که سرانجام منتهی به طرح ریزی و اجرای عملیات کربلای ۴ و پس از آن عملیات کربلای ۵ شد، انتخاب منطقه عملیات تا اندازه ای دشوار و پیچیده بود زیرا كسب ابتکار عمل جنگ و رعایت اصل غافلگیری در تاکتیک زمان و مکان که بخشی از عوامل اساسی در کسب پیروزی بود، به تدریج دشوارتر به نظر می رسید؛ چنان که در روندی طولانی ابتکار عمل نیروهای خودی در منطقه هور با اجرای عملیات های خیبر و بدر و سپس در منطقه فاو با عبور از رودخانه اروند و اجرای عملیات‌های والفجر ۸ و کربلای ۴ به نوعی به پایان رسید.
بدین ترتیب، عملیات کربلای ۵ در شرایطی اجرا شد که سپاه در عمل برای انتخاب منطقه عملیات با توجه به شرایط سیاسی نظامی حاکم بر جنگ و ضرورت دستیابی به هدفهای سیاسی و نظامی تعیین کننده، وضعیت دشواری را پیش روی خود داشت. بدین معنا که با توجه به ضرورت اجرای عملیات می‌بایست ویژگی‌های منطقه انتخابی و ابعاد عملیات و دستاوردهای آن به گونه ای باشد که بتواند هدف های سیاسی و نظامی جنگ در آن مقطع زمانی را تأمین کند از این رو پس از بحث و بررسی هایی که صورت گرفت و با توجه به ضرورت تعجیل در اجرای عملیات، سرانجام منطقه شرق بصره با ارزش راهبردی که داشت و به این دلیل که یگانهای خودی پای کار بودند و نیاز به نقل و انتقال گسترده ای نبود و برای اجرای عملیات انتخاب شد؛ ضمن آنکه عمده مواضع و استحکامات دشمن در شرق نهر جاسم نیز در هم کوبیده شده بود.
سپاه ابتدا در نظر داشت با اجرای چند عملیات محدود، به تدریج خطوط منطقه تصرف شده را با رسیدن به کانال زوجی اصلاح و تکمیل کند، اما با توجه به موانعی که وجود داشت عملیات کربلای ۸ طرح ریزی شد. این عملیات خسارات فراوانی برا برای دشمن به بار آورد و تهدید دوباره شهر بصره به حساب می‌آمد.
شرح عملیات کربلای ۸
از آنجا که موقعیت زمین در محور آب گرفتگی بوبیان با منطقه عملیاتی قرارگاه کربلا در غرب کانال ماهی تفاوت داشت و فاصله نیروهای خودی با دشمن هم متغیر بود برای تعیین ساعت آغاز عملیات و محاسبه زمان لازم برای رسیدن نیروها به نقطه مورد نظر برای درگیر شدن با دشمن مشکلهایی وجود داشت که در نهایت زمان مشترک حمله در هر دو محور تعیین شد.
محور اول : آبگرفتگي شمال بوبيان با فرماندهي و هدايت قرارگاه قدس .
محـور دوم : حـد فـاصل كانـال مـاهي تـا جـاده شـلمچه ( غـــرب كانــال مــاهي ) بــا فرماندهي و هدايت قرارگاه كربلا .
پیش از آغاز حمله، بنابر شواهد و قراین موجود و اطلاعات دریافتی از شنود، پیش بینی میشد احتمال غافلگیری دشمن در محور شمالی بیشتر از منطقه قرارگاه کربلا خواهد بود به ویژه اینکه بنابه اطلاعات رسیده دشمن در مقابل آب گرفتگی بونیان در شب عملیات مانند شبهای گذشته اقدام های عادی خود را داشت و از جمله اینکه همچنان به فعالیتهای مهندسی اش ادامه میداد و این امر بر اطمینان قرارگاه قدس و یگانهای زیر امرش در خصوص غافلگیری دشمن افزود. اما در عمل مشخص شد دشمن در آن محور ۱۰۰ درصد هوشیار است و افزون بر این با آنکه سعی شد درگیری با دشمن در همه محورهای عملیاتی ( قرارگاههای قدس و کربلا) به طور هم زمان آغاز شود، این امر به دلیل مشکلات موجود میسر نشد.
سرانجام عملیات کربلای 8 با رمز نام مقدس دوازدهمین خورشید دوعالم، یاصاحب الزمان(عج) در تاریخ هجدهم فروردین ماه سال 1366 در منطقه شلمچه-شرق بصره آغاز شد. اجرای این عملیات 5 روز به طول انجامید و هدف عمده رزمندگان، میتوان به ضربه کاری به دشمن در پاسخ به حملات و ایجاد ناامنی در خلیج فارس و همچنین تصرف کانال زوجی اشاره کرد.
مرحله اول عملیات
در محور شمالی عملیات، تیپ‌های امام رضا(ع) و الغدیر به ترتیب در ساعتهای ۲:۳۵ و ۲:۴۰ بامداد در حالی با دشمن درگیر شدند که بر خلاف تصور قبلی مبنی بر هوشیار نبودن دشمن، مقاومت نیروهای عراقی در آغاز درگیری و اقدام آنها به مین ریزی، در محورهای مواصلاتی و اجرای پاتک، حاکی از آمادگی قبلی آنها برای مقابله با تهاجم نیروهای اسلام بود. اما نیروهای خودی با آنکه دشمن اقدام های یاد شده را از یک ساعت پس از آغاز درگیری شروع کرد تا ساعت ۸ صبح کماکان در منطقه حضور داشتند و مشغول درگیری با نیروهای دشمن بودند، گرچه پس از آن با توجه به حجم سنگین آتش دشمن، در عمل امکان تأمین و تثبیت منطقه برایشان فراهم نشد.
مرحله اول عملیات در محور غرب کانال ماهی هم، تقریباً هم زمان با محور شمال آب گرفتگی بوبیان در ساعت ۲:۱۵ بامداد ۱۸ فروردین ۱۳۶۶ با مشارکت لشکرهای ۳۳ المهدی (عج)، ۲۵ کربلا، ۱۹ فجر، ۱۰ سیدالشهدا(ع) و ۳۱ عاشورا که به ترتیب از چپ به راست منطقه عملیاتی، مأموریت تصرف و تأمین هدف (خط قرمز) را به عهده داشتند آغاز شد در این مرحله دستیابی به هدف تا حدی موفق بود اما به طور کامل انجام نشد.
مرحله دوم عملیات
مرحله دوم عملیات در شب دوم آغاز شد. لشکر 33 این بار چه در تصرف هدف و چه در کار مهندسی ( ایجاد خاکریز دو جداره در سمت راست سیل بند شاهد) موفق بود، اما دشمن دوبار از سمت چپ به نیروهای این لشکر پاتک کرد که بار دوم در ساعت 10 صبح، پاتک دشمن با آتش شدید توپخانه، حمله بالگرد ها و بمباران هواپیماها همراه بود.
در چنین وضعیتی نیروهای خودی به دلیل:
- کسرت نیروهای پیاده پاتک کننده دشمن
- کم بودن نفرات
- نرسیدن مهمات کافی
ناچار به عقب نشینی شدند و بر اثر فشار شدید دشمن، تعدادی از مجروحان خودی درمنطقه جاماندند. بدین ترتیب در این مرحله هم مشکل جناح چپ عملیات حل نشد.
در این میان نیز لشکر 10 با یک گردان ناقص وارد عمل شد و تا صبح به دلیل درگیری با نیروهای مستقر در تقاطع کبوتر، موفق به تصرف هدف مورد نظر که خط زم بود نشد. در نتیجه ماموریت تکمیل این هدف به لشکر 27 واگذار شد اما ابن بار نیز لشکر 27 به جای اجرای ماموریت از قبل تعیین شده، مجبور به پاسخگویی پاتک های دشمن شدند در نتیجه در این مرحله نیز تغییری رخ نداد و تلاشهای رزمندگان تنها به دفع اقدامات دشمن و حفظ آنچه در مرحله اول به دست آمده بود انجامید.
مرحله سوم عملیات
ماموریت شب و روز سوم عملیات، تصرف سمت چپ سیل بند تا نزدیکی جاده آسفالت و ایجاد خاکریز جناح چپ به لشکر 8، از چهارراه سیل بند تا تپه یعنی همان خط حد اولیه به لشکر 33 ، و به لشکر 27 نیز همان ماموریت قبلی یعنی یعنی تامین زم ، تصرف و پاکسازی موضع نون شکل نیز به شماره 15 محول شد.
در روز سوم به ترتیب نتایج زیر به دست آمد:
- جناح راست وضع مناسبی پیدا کرد اما با توجه به موفقیت های بسیار اوضاع جناح چپ به طور کامل بهبود نیافت.
- لشکر 27 منطقه تصرف شده را پاکسازی نمود و ضمن کشتن 500 تن از نیروهای دشمن،100 اسیر از نیروهای دشمن را نیز به عقب تخلیه کرد .
- لشکر 17، علاوه بر تحویل خط لشکر 19، خود را با یک گردان به چهارراه سیل بند رساند و سپس نیروهای خود را عبور داد.
- لشکر های 33 و 8 نیز تا حدی در اجرای ماموریت خود موفق بودند سرانجام نیروهای لشکر 33 به دلیل از دست دادن توان خود، در مواضع دیگری مستقر شدند.
مرحله چهارم عملیات
ایجاد خاکریز های دو جداره در نقاط مورد نظر و ریختن 800 مین ضد نفر در جلوی خط زم توسط لشکر 27 یکی از مهم ترین دستاورد های عملیات کربلای8 بود ضمن اینکه دشمن با ضد حمله های فراوان و پی در پی توان رزمندگان و فرصت استراحت را از آنان گرفت.
بدین ترتیب پس از چندین شبانه روز درگیری شدید در منطقه پیچیده ای که گاهی نیروها مجبور به جنگ تن به تن میشدند و دشمن زمین انان را از پیش به دقت و متناسب با تاکتیک ها، تدبیر ها و امکانات آن طراحی و تسلیح کرده بود،احساس می شد دشمن از بازپس گیری منطقه تصرف شده در عملیات کربلای8 نا امید و ناتوان شده است. اما در این اوضاع و احوال که از نظر فرماندهان، عملیات به پایان رسیده بود و تنها تثبیت و استحکام مواضع، اجرای کار های مهندسی و بهبود امور پشتیبانی خط جدید مطرح بود و یگان های عمل کننده هم بر اثر افت نیرو احساس میکردند توان اجرای ماموریت های آفندی را ندارند، حرکت پیش بینی نشده دشمن با استفاده از سلاح های شیمیایی آغاز شد.
استفاده عراق از سلاح های شیمیایی حسارت های جبران ناپذیری را برای نیرو ها به بار آورد علاوه بر آن، پس از آغاز سال 1362 تا اتمام جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، به طور تعجب آوری افزایش یافت …
تلفات دشمن
محدوديّـت زميـن منطقـه و حضــور بيــش از انــدازه يگانــهاي دشــمن منجــر بــه تـأثير قـابل توجـــه آتــش در انــهدام نيروهــاي ارتــش عــراق بــود . عــلاوه برايــن ، قسـمت عمـدة انــهدام دشــمن بــه هنگــام پــاتك صــورت گرفــت ، زيــرا نيروهــا از موضــع خــارج شــده و بــه راحتــي در زيــر آتــش تــوپخانــه و ســلاحهي ســـبك و سنگين قرار ميگرفتند.
