” با توجه به وجود منابع و ذخایر نفتی در مناطق جنوبی ایران، عمده درگیری‌ها در زمان جنگ ایران و عراق در مناطق مرزی جنوب کشور انجام گرفته است، اما صدام پس از گذشت زمانی با انجام دادن عملیات‌های مختلف در غرب کشور و کشاندن بخشی از رزمندگان به آن نواحی سعی کرد تا با خلوت شدن مناطق جنوب، به اهداف خود در آن نواحی دست یابد. از جمله این عملیات‌ها می‌توان به عملیات نصر 2 اشاره کرد که در غرب کشور رخ داد.”
یکی از ارتفاعاتی که مرز مشترک ایران و عراق را تشکیل می‌دهد ارتفاعات میمک بود که بر اساس بیانیه سال 1975 الجزایر، خط الراس جغرافیایی آن، مرز بین دو کشور را مشخص می‌کرد. این ارتفاعات مرزی در زمان جنگ از حساسیت بالایی برای دو کشور برخوردار بود، زیرا از این ارتفاعات می‌توان کنترل و تسلط خوبی بر نواحی اطراف داشت.
از مدتها قبل بر سر این ارتفاعات مرزی اختلافاتی بین دو کشور به وجود آمده بود و در نهایت به دلیل اهمیت بالایی که این مناطق برای عراق داشت، قبل از آن‌که حمله نظامی خود را به طور رسمی بر عیله ایران آغاز کند، در سال 1359 آنجا را به تصرف خود درآورد. در این عملیات دشمن نشان ” سیف سعد” که نماد پیروزی سعدبن ابی وقاص در جنگ با ایران بود را در ارتش ساخت.
سه ماه بعد، در تاریخ 19 دی 1359، عملیاتی با نام عملیات خوارزم و ضربت متقابل به فرماندهی ارتش برای برگرداندن ارتفاعات میمک در جنوب ایلام، توسط تیپ 1 لشکر81 زرهی کرمانشاه، هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه ایلام و با کمک عشایر همان منطقه انجام گرفت و قسمت‌های عمده‌ای از آن پس گرفته شد.
طراحی عملیات نصر2؛ منطقه‌ای به نام ناف میمک
اما منطقه‌ای به نام “ناف میمک” جایی میان ارتفاعات میمک شمالی و جنوبی، به ویژه راه ارتباطی مندلی به زرباطیه و بدره در داخل خاک عراق که بسیار برای ایران حائز اهمیت بود همچنان در تصرف دشمن باقی ماند. به این وسیله عراق می‌توانست همچنان در این مناطق تسلط کامل بر روی نیروهای ایرانی داشته باشد و از کنترل و دید ایرانی‌ها بر روی جاده نظامی و غربی-شرقی که به میمک منتهی می‌شد ممانعت کنند. در نتیجه مسئولین ارشد جنگ، به منظور پراکنده کردن نیروهای دشمن و خارج کردن منطقه از کنترل آنها و بازپس‌گیری هر چه سریعتر میمک، عملیات نصر 2 را طراحی کردند. این عملیات بر خلاف عملیات نصر 1 که توسط سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی انجام گرفته بود، توسط نیروی زمینی ارتش طراحی و به مرحله اجرا درآمد.
بر همین اساس عملیات نصر 2، در نیمه‌های شب 13 خرداد 1366 و با رمز ” یا حسین مظلوم” توسط یک گردان پیاده، یک گردان سواره زرهی، تیپ 40 سراب و یک گردان ژاندارمری از پایگاه شهید طاهری به فرماندهی نیروی زمینی ارتش آغاز گردید و توانستند به یک کیلومتری پاسگاه نی‌خزر برسند و آن را به شدت به زیرآتش بگیرند.
در این عملیات که تا 8 صبح ادامه داشت، ارتش توانست با استفاده از اصل غافلگیری و با یورش به گردان‌های دشمن، با سرکوب کردن نیروهای کماندوهی و رزمی رژیم بعثی بر منطقه تسلط پیدا کنند.
دشمن که از استقرار ارتشیان ایران بر منطقه احساس خطر کرده بود برای جبران خسارات وارد شده اقدام به انجام چندین پاتک نمود که با مقاومت نیروهای سلحشور ایرانی مواجه و در نهایت با پذیرفتن خسارات فراوان، چاره‌ای جز عقب نشینی از مواضع خود ندیدند.
بازپس‌گیری ارتفاعات میمک در عملیات نصر 2
نیروهای ارتش در همان ساعات اولیه توانستند با شکستن خط پدافندی عراق ارتفاعات 396 و 404 را پس بگیرند. 5 ساعت بعد از آغاز عملیات، عراق تلاش‌های بسیاری را جهت بازپس گیری منطقه از دست نیروهای ایران انجام دادند که با توجه به خسارات زیاد راهی جز عقب‌نشینی برای آنها نماند.
روز بعد، باز هم عراق برای گرفتن ارتفاعات تلاش خود را کرد که توسط ایران سرکوب شد. در ساعت 4:15 عراق با جمع کردن باقی نیروهای خود در لشکر 22، اقدام به پاتک کرد که توسط آتش سنگین ایران ناموفق ماند و با متحمل شدن خسارات فراوان، از بین رفتن 14 تانک، تعداد 250 کشته، زخمی و اسیر مجبور به عقب‌نشینی شد. خبرگزاری‌های الجزایر در 14 خرداد خبر این عملیات را منتشر کردند. دشمن که توانایی پذیرفتن این شکست را نداشت باز هم در ساعات اولیه صبح و اخرین ساعت روز 15 خرداد دست به پاتک زد که با مقاومت رزمندگان اسلام مواجه شد.
هاشمی رفسنجانی در خطبه‌های نماز جمعه در 15خرداد 1366 درباره این منطقه گفت:
«حتی وقتی پیمان الجزایر در سال 1975 (54-1353) انجام شد و شاه بخشی از این ارتفاعات را بخشید ـ و عراقی‌ها در مقابل شط‌العرب، اروندرود را که بر سر آن دعوا داشتند، آنجا آنها به نفع شاه کوتاه آمدند و اینجا شاه حاتم‌بخشی کرد و این ارتفاعات مهم را داد ـ بعضی‌ها نظرشان این بود که اهمیت این نقطه بیشتر از آنجا بوده است.»
هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران با نقشی تکرار نشدنی در این عملیات، با اعزام 2 فروند بالگرد رزمی کبرا و 3 فروند بالگرد پشتیبانی 214 از پایگاه هوانیروز کرمانشاه، به همراهی نیروی زمینی شتافت و توانست با 35/71 ساعت پرواز، حملات هوایی (هلی برن) 146 نفر از رزمندگان و تخلیه 74 نفر از رزمندگان مجروح، جابه‌جایی دو تن بار و مهمات و تجهیزات، قرارگاه عملیاتی تیپ 40 سراب را که نقش هدایت کننده در عملیات را به عهده گرفته بود حمایت کند، تا این ماموریت هم با موفقیت و وارد شدن کمترین خسارات، به اهداف تعیین شده دست پیدا کنند.
در تاریخ 19 خرداد، نیروی زمینی ارتش توانست دو ارتفاع دیگر در غرب میمک را تصرف و 7 کیلومتر مربع از اراضی عراق را آزاد کنند. اما همچنان سی کیلومتر از اراضی آزاد نشده باقی ماند.
روزهای منتهی به پایان ماه، در 29 خرداد، نیروی هوایی ارتش درساعت 8:27 دقیقه صبح، محل تجمع نیروهای عراقی را توسط بمب‌افکن‌ها مورد حمله قرار داد. در محور اول ایران به نتیجه رسید اما در محور دوم، با شکست برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده مواجهه شد و مناطق نی‌خزر و حلاله همچنان در دست نیروهای عراقی باقی ماند.
در نتیجه ارتش تصمیم گرفت با طراحی عملیات نصر 6 در مرداد 1366 مناطق دیگر حلاله را از اشغال خارج و میمک را از حضور دشمن پاک کند.
خسارات وارد شده بر دشمن در عملیات نصر 2
• از بین رفتن گردان 2 تیپ 4 پیاده کوهستانی
• متلاشی شدن صد در صد یک گروهان تانک
• منهدم شدن بخش قابل توجهی از گردان 3 تیپ 4، گردان 1 تیپ و گردان کماندویی
• آسیب 50 درصدی گردان 611 و663 توپخانه ارتش
• 20 کیلومتر از زمین‌های عراق در منطقه حلاله آزاد شد
• عقب‌نشینی یگان‌های عراقی از ارتفاعات به زمین‌های مسطح
• از بین رفتن صدها تیربار، خمپاره‌انداز و توپ، سلاح سبک و سنگین
• به غنیمت بردن تعداد زیادی سلاح‌های سبک و سنگین، مهمات و سازوبرگ‌های دشمن توسط نیروهای ایران
• 800 نفر از نیروهای عراقی زخمی، کشته و به اسارت ایران درآمد
بازتاب عملیات نصر 2 در خبرگزاری‌های ایرانی و خارجی:
دستاوردهای این عملیات و تصرف ارتفاعات مرزی “نی خزر” تا جایی از اهمیت برخوردار بود که “یونایتت‌پرس” در واکنش به آن نوشت:
«نیروهای ایران حمله جدیدی علیه عراق در بخش مرکزی جبهه جنگ انجام دادند و ۸۰۰ تن از نیروهای عراقی را کشته یا زخمی کردند و سه موضع واقع در ارتفاعات را به تصرف درآوردند»
همچنین در آن روزها خبرگزاری “ایرنا” گزارش داد:
«عملیات نصر ۲ به تلافی حمله هوایی روز سه‌شنبه (دوازدهم خرداد ۱۳۶۶) عراق نزدیک سردشت در شمال غرب ایران انجام گرفت که در جریان آن شش نفر کشته شدند.»
