عملیات نصر 6 با رمز” یا ابا عبدالله الحسین (ع)” در تاریخ 6 مرداد 1366 به منظور آزاد سازی بعضی از مناطق حلاله که به اشغال نیروهای رژیم بعثی درآمده بود در ارتفاعات میمک طرح‌ریزی و رزمندگان اسلام توانستند در این عملیات که به عنوان یکی از سخت‌ترین و سنگین‌ترین عملیات‌های طول دوران دفاع مقدس در منطقه غرب محسوب می‌شد، پس از 13 روز بعضی از ارتفاعات میمک را از دست دشمن آزاد و بر روی قله‌های آن مستقر شوند.
آخرین و حساس‌ترین نقطه مرزی مشترک میان ایران و عراق که به لحاظ موقعیت جغرافیایی اشراف کامل بر خاک عراق دارد و به دشت‌های این کشور ختم می‌شود، ارتفاعات ایلام است که از اهمیت بالایی برای دو کشور برخوردار است. این نوار مرزی مشترک دارای 15 کیلومتر طول و 8 کیلومتر عرض و تا بغداد (پایتخت عراق) تنها حدود 180 کیلومتر فاصله دارد، به همین دلیل میمک به عنوان “شاه کلید بغداد” شناخته شده است.
این نوار مرزی با وجود قله‌های متعددی از جمله: تپه شهدا، تپه رحمان، تپه مهدی، تپه پرچم، تپه پیمان، تپه فیض و…، اولین ارتفاعی است که به عمق خاک ایران دید دارد. به همین جهت تصاحب آن برای عراق حائز اهمیت است و سال‌ها مورد اختلاف میان این دو کشور واقع شده بود و در خصوص مالکیت آن، عراق ادعاهایی را مطرح می‌کرد.
اولین نزاع بر سر این نقاط مرزی پس از وقوع انقلاب اسلامی، سیزده روز قبل از تجاوز علنی در جنگ ایران و عراق صورت گرفت. رژیم بعثی صدام در روز 18 شهریور 1359 توانست از شرایط آشفته داخلی کشور استفاده و میمک را به اشغال خود درآورد، تا جاده مهران پیشروی و صالح‌آباد را تا سومار تحت کنترل خود درآورد.
اما جمهوری اسلامی ایران توانست تنها یک روز پس از اشغال، با عملیات پدافندی منطقه را بازپس بگیرد.
عملیات نصر6؛ سنگین‌ترین نبرد در ارتفاعات میمک
عراق که سودای تصاحب میمک را همیش در سر می‌پروراند، هفت ساله بعد و به کمک آمریکا، با حمله‌ا‌ی گسترده به ارتفاعات غرب و شمال غربی منطقه، توسط سی تیپ و گردان پیاده کماندویی و توپخانه توانست در تاریخ 3 مرداد 1366 ارتفاعات را برای بار دوم این منطقه را به اشغال خود درآورد.
اما ایران با اتکا به حارسان همیشه آماده در نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، عملیات نصر 6 را با رمز” یا ابا عبدالله الحسین (ع)” طرح‌ریزی و سه روز پس از اشغال، این عملیات را که به عنوان یکی از سخت‌ترین و سنگین‌ترین عملیات‌های طول دوران جنگ تحمیلی در منطقه غرب میان دو کشور محسوب می‌شد، در تاریخ 6 مرداد 1366 در ارتفاعات میمک به اجرا درآورد.
شرح عملیات نصر 6
رزمندگان ارتش ایران با هدف آزادسازی قسمت‌هایی از منطقه حلاله (صالح آباد-ارتفاعات میمک)، پاکسازی و بازپس‌گیری مرزهای غربی کشور و بیرون راندن نیروهای رژیم بعثی از آن منطقه، با حرکت از تله‌های انفجاری، میدان‌های مین و…به ارتفاعات میمک یورش برده و نقاط مورد اشغال را به تصرف خود درآوردند.
در عملیات آفندی نصر 6 که در منطقه حلاله و به مدت سیزده روز به طول انجامید، رزمندگان اسلام با خلق عملیاتی فراموش نشدنی موفق شدند در قالب 6 تیپ از نیروهای هوانیروز ارتش در مقابل 15 تیپ عراقی، در منطقه‌ای که نیمه کوهستانی به شمار می‌آمد، ضمن وارد کردن ضربات جبران‌ناپذیر بر یگان چهارم عراق، خط دفاعی نیروهای صدام را شکسته و با بیرون راندن ارتش عراق از ارتفاعات میمک و آزاد شدن مناطق اشغال شده، بر روی قله‌های آن استقرار پیدا کنند و با دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده، تلفات سنگینی را به کشور عراق وارد کنند.
بعد از تصرف تپه‌‌های 670 و 642 کله‌قندی، بخش‌هایی از تپه شهدا توسط نیروهای ارتش تصرف شد. عراق با امید خارج شدن از آن شرایط، چاره‌ای جز پاتک به ایران را نداشت، اما رزمندگان اسلام توانستند تمام قد در مقابل رژیم بعثی مقاومت و دستآوردهای خود را حفظ و تثبیت کنند.
هنرنمایی خلبانان هوانیروز در عملیات
- توانستند 350 ساعت پرواز را با 30 فروند هلیکوپتر به ثبت برسانند
- تخلیه 375 نفر مجروح
- منتقل کردن 446 نفر از رزمندگان با هلی‌برن
- حمل 5/2 تن مهمات و تدارکات به منطقه عملیاتی
شهدای هوانیروز در عملیات نصر 6
- ستوان سوم توپخانه؛ علی اعرابی
- افسر رابط توپخانه به گردان 152 پیاده درعملیات نصر2
- ستوان یکم؛ محمد حسینی، افسر اطلاعات تیپ
- ستوان دوم توپخانه؛ حسن محمدی‌کیا، معاون گروهان تکاور تیپ در عملیات نصر6
دستآوردهای عملیات نصر 6
- منهدم شدن 2 فروند هواپیما، 17 دستگاه تانک، صدها دستگاه خودرو
- 2500 نفر کشته
- 120 نفر از نیروهای دشمن به اسارت ایران درآمدند، که در آن میان 11 نفر افسر و 30 نفر درجه‌دار نظامی عراقی قرار داشت
- منهدم شدن چندین قبضه توپ، 6 فروند هلیکوپتر و صدها دستگاه خودروی عراقی
یگان‌های منهدم شده در عملیات نصر 6
- انهدام تیپ 36 پیاده از لشکر دوم به میزان 60 تا 70 درصد
- انهدام صد در صدی تیپ 4 پیاده
- انهدام هشتاد درصدی تیپ 108 پیاده از لشکر 16
- انهدام پنجاه درصدی تیپ 1 کماندویی از سپاه یکم
- انهام صد در صدی یک گردان تیپ کماندویی از سپاه چهارم و انهدام شصت درصدی بقیه گردان‌ها
- انهدام شصت و پنج درصدی تیپ 801
- انهدام چهل و پنج درصد از تیپ 95 از لشکر 23
- انهدام هشتاد درصد از تیپ 705 لشکر 28
- تیپ 70 زرهی از لشکر 17 و تیپ77 پیاده از لشکر 1 و لشکر 65، نیروی مخصوص و تیپ 10 زرهی و گردان کماندویی حطین و گردان 17 مکانیزه تیپ 59 لشکر 17 به میزان 50 تا 55 درصد
- گردان 241، گردان 16، گردان 81، گردان 30 و گردان 1 توپخانه به میزان 35 تا 50 درصد
- گردان 240، گردان‌های 3 تا 12، گردان 247، گردان 661 و گردان 928 به میزان 25 تا 40 درصد
مرزهای ایران در دست حارسان کشور
در گزارش‌های به جای مانده از روزهای سخت مبارزه با کشور بیگانه توسط هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران آمده:
“در این منطقه، عراق در موضع انفعالی قرار گرفته است. با اینکه در طول عملیات تمام رسانه‌های جهان و اعلامیه‌های ایران، نتایج این عملیات را درج می‌کردند، در هیچ یک از اطلاعیه‌های نظامی عراق، اشاره‌ای به منطقه عملیات سپاه دوم عراق نشده است.”
هشت سال جنگی تحمیلی بر ایران تمام شد و همچنان پس از گذشت سال‌ها از آن روزگاران، ارتفاعات مرزی میمک پیروزمندانه در خط مرزی ایران باقی مانده و این پیروزی‌ها قطعا حاصل و مدیون تلاش‌ها و از خود گذشتگی‌های عشایری است که خواب را بر خود حرام و آن مناطق را برای ایران و ایرانی حفظ کرده‌اند.
نام نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علی‌الخصوص شهید خلبان ” احمد کشوری” که در 15 آذر ماه سال 1359 در تنگه “بینا” به فیض شهادت نائل آمد، به عنوان حافظ مناطق مرزی غرب کشور در منطقه میمک، برای همیشه در تاریخ این سرزمین ماندگار است.
گزارشات و اسناد به چاپ رسیده پیرامون عملیات نصر 6
1-روزنامه اطلاعات، 11/ 5/ 1366، ص 3؛ و روزنامه کیهان، 11/ 5/ 1366، ص 3.
شب گذشته «عملیات نصر» برای بازپس‌گیری برخی از ارتفاعات «میمک» که در چند روز گذشته به دست دشمن افتاده بود، آغاز شد. نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی در حمله به ارتفاعات محور شمالی میمک با انهدام باقی مانده نیروهای سپاه دوم عراق، منطقه را از وجود افراد دشمن پاکسازی و ارتفاع 670 و «تپه شهدا» را به طور کامل تصرف کرد.
2-روزنامه رسالت، 12/ 5/ 1366، ص 3.
نیروهای عمل کننده که از پشتیبانی مؤثر نیروی هوایی برخوردار بودند، با برتری دیده‌بانی و اجرای دقیق آتش توپخانه موفق شدند تلفات و خسارت‌های سنگینی به ارتش عراق وارد آورند. در این حمله بسیاری از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند. همچنین تاکنون 120 تن از نیروهای عراقی اسیر و به پشت جبهه تخلیه شده‌اند که در میان آنان یازده تن افسر و سی تن درجه‌دار هستند.
3- سند شماره 08858 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی، شماره 20، نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، معاونت عملیات و اطلاعات، 9/ 5/ 1366 الی 16/ 5/ 1366، ص 5
بر اساس گزارش نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی، نیروهای عراقی ساعت 15 امروز در منطقه عملیاتی میمک دو بار به تپه شهدا پاتک کردند که با پایداری نیروهای خودی تلاش دشمن خنثی شد.
در همین حال، هواپیماهای دشمن چند بار منطقه عملیاتی میمک و جاده‌های مواصلاتی را بمباران کردند. در ساعت 10: 20 دقیقه نیز مواضع نیروهای خودی در منطقه میمک را شش فروند هلی کوپتر مورد حمله قرار دادند.
4- سند شماره 226164، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، 29/ 5/ 1366، صص 9-10
یکی از نشریه‌های داخلی سپاه در گزارشی از منطقه میمک، در بررسی تلاش چند روزه نیروهای دشمن در این منطقه عملیاتی، نوشته است:
«در تاریخ سوم مرداد ماه ارتش عراق با استفاده از واحدهایی از 30 تیپ و گردان پیاده، کماندویی و توپخانه حمله گسترده‌ای جهت بازپس‌گیری ارتفاعات غرب و شمال غربی منطقه عملیاتی میمک آغاز نمود. در اولین مرحله عملیات، دشمن موفق شد ارتفاعات 640، 610، 600، 490، 450 و نیز ارتفاعات «دو قلوی ناف میمک در غربی‌ترین نقطه ارتفاعات استراتژیک میمک شامل بلندی‌های 400، 404، 418، 430 و نیز یال شرقی ناف میمک را به تصرف خود درآورد.
ارتش جمهوری اسلامی ایران طی 8 روز عملیات سنگین که با نیرویی به استعداد ظاهری یک چهارم قوای دشمن انجام داد، توانست تعدادی از این ارتفاعات را آزاد نماید. ولی مهم‌ترین آن‌ها یعنی 620 معروف به تپه شهدا بیش از شش بار میان نیروهای خودی و ارتش عراق رد و بدل شد. در جریان عملیات نصر 6 در منطقه میمک، نیروهای خودی نیمی از مناطق تصرف شده توسط دشمن را آزاد کردند، ولی ارتفاعات غربی میمک همچنان در کنترل دشمن است.
فرماندهان نظامی علت پیشروی دشمن در منطقه را استفاده از نیروهای بسیار زیاد و مجهز و نیز پشتیبانی بی‌وقفه نیروی هوایی و هلی کوپترهای دشمن می‌دانند.» این گزارش با اشاره به سکوت عراق از اعلام تصرف ارتفاعات و تجمع گسترده نیروهایش در منطقه، در مورد عملیات دیگری در آینده نزدیک هشدار داده است.
