پس از گذشت 7 سال از شروع تجاوز عراق به خاک ایران، در سال 1366 نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، علی الخصوص قرارگاه رمضان به عنوان قرارگاه برون مرزی سپاه در جبهه شمالی جنگ و کردستان عراق، سال پرکار و پرفراز و نشیبی را در تاریخ جنگ تحمیلی به ثبت رساند.
در فاصله فروردین تا تیر 1366 چندین عملیات توسط سپاه و ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنوب و غرب کشور انجام گرفت. اولین عملیاتی که در 18 فروردین آن سال به فرماندهی قرارگاه کربلا و قرارگاه قدس، در محدوده منطقه عملیاتی کربلای 5 انجام گرفت، کربلای 8 نام داشت که در منطقه شلمچه آغاز گردید.
پس از آن به ترتیب عملیاتهای کربلای 9، کربلای 10، فتح 5، نصر 1، نصر 2، نصر 3، فتح 6، نصر 4، نصر 5 و در نهایت عملیات فتح 7 به فرماندهی قرارگاه رمضان در پنجم تیرماه به اجرا درآمد.
یگان‌های قرارگاه رمضان شامل لشکر 9 بدر عراقی‌ها با فرماندهی شهید اسماعیل دقایقی و سردار محمد رضا نقدی، لشکر 6 ویژه پاسداران به فرماندهی صادق محصولی، تیپ ظفر به فرماندهی محمد مقدم، تیپ هوابرد به فرماندهی محسن شفق، و تیپ ابوذر به فرماندهی سردار محمدرضا حکیم جوادی بودند. به همین منظور در فاصله 19 مهر 1365 تا نیمه‌های شهریور 1366، ده عملیات فتح توسط این قرارگاه در خاک عراق انجام شد.
شروع عملیات فتح 8
پس از عملیات فتح 7 در منطقه حلبچه، طبق برنامه ریزی‌های انجام گرفته عملیات فتح 8 با هدف منهدم کردن تاسیسات نظامی و اقتصادی کشور عراق و در جهت حمایت از معترضان کرد عراق، در 28 تیرماه 1366 در منطقه شمالی استان موصل عراق و اطراف شهر “اطروش” با رمز “یا رسول الله” آغاز گردید.
پس از بمباران شیمیایی سردشت در آذربایجان غربی و تخریب و بمباران گسترده روستاهای کردنشین شمال عراق توسط رژیم بعث، مسئولین جنگ عملیات نامنظمی را در راستای عملیاتهای فتح با نام فتح 8 به منظور حمایت از مبارزات مسلمانان این کشور در عمق خاک عراق طرح‌ریزی کردند، که به دلیل نفوذ زیاد در عمق 150 کیلومتری خاک عراق، این عملیات به عنوان“عمیق‌ترین عملیات کماندویی در خاک عراق” نام گرفت.
چگونگی شکل‌گیری قرارگاه رمضان و نقش آن در عملیات فتح 8
با پیروزی انقلاب اسلامی، سازمانی با نام سازمان نظامی چریکی توسط وزیر دفاع وقت، شهید مصطفی چمران و با فرماندهی ایشان تاسیس گردید که با شروع جنگ ایران و عراق در سال‌های اول تاسیس خود، به دلیل انجام عملیاتهای محدود علیه رژیم بعث در اهواز استقرار پیدا کرد و توانست در سال‌های اول جنگ، تعداد اعضای خود را به 3 هزار نفر برساند.
پس از به شهادت رسیدن شهید چمران، این ستاد نیز منحل گردید و بیشتر اعضای آن به سپاه یا بسیج پیوستن. سه سال بعد، قرارگاهی در کرمانشاه برای شروع جنگ‌های نامنظم، به منظور نفوذ و انجام عملیات در کردستان عراق با نام قرارگاه رمضان ایجاد گردید. این قرارگاه در سال 1365 ماموریت یافت سلسله عملیاتهای نامنظم فتح را در خاک عراق اجرا کند.
نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان در عملیات:
1- تیپ ویژه هوابرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با نام ” گردان مالک اشتر تیپ 66″
که در زیر مجموعه قرارگاه رمضان قرار داشت، به فرماندهی محسن شفق و با جانشینی مرتضی مسعودی به منظور عملیاتهای برون مرزی و منحرف کردن عراق از جبهه‌های جنوب در حمایت از کردهای معارض، همچنین در جهت آزادسازی اسرای ایرانی در کشور عراق ایجاد شده بود.
اعضای این تیپ در کنار بچه‌های ارتش آموزش‌های لازم را دیده و دوره‌های خاصی مانند چتر بازی را گذرانده بودند و پس از مدتی مستقل شده، توانست با موفقیت‌های خود در سلسله عملیاتهای فتح، خوش بدرخشد و بعد از پایان جنگ نیز منحل گردید.
به نقل از خبرگزاری دفاع پرس، از آنجا که ماموریت قرارگاه رمضان انجام عملیاتهای برون مرزی و نامنظم (چریکی) بود، یگان هوابرد تشکیل شد تا نیروهای پیاده نظام سبک بتوانند با هواپیما به محل عملیات منتقل شوند و به وسیله فرود با چتر نجات، به میدان نبرد گام بگذارند.
در دوران دفاع مقدس این تیپ در عملیاتهای مختلفی ازجمله فتح1 (کرکوک) و فتح 8 حضور داشتند. بخشی از نیروهای این یگان مربیان آموزشی سپاه در پادگانهای امام علی(ع) و امام حسین(ع) بودند که یکی از آنها سردار شهید محمد ناظری بود.
2- لشکر اسلامی کردستان عراق
شرح عملیات فتح 8
رزمندگان اسلام برای ورود و نفوذ به مناطق کوهستانی کردستان عراق مجبور بودند پس از طی مسیر 300 کیلومتری و درگیری شدید با رژیم بعث، وارد شهر شوند. این عملیات به صورت همزمان در دو فاز “تک مستقیم” با استفاده از نیروهای تک‌ور و “فاز تک ادواتی” با استفاده از نیروهای تک‌انداز مینی کاتیوشا و خمپاره‌انداز 120 میلی لیتری در ارتفاعات کانیکا و قلعه کانیکا در شمال شهر اطروش اجرا شد.
نیروهای تحت فرمان قرارگاه رمضان دژ استراتژیک کانیکا در 9 کیلومتری شمال شرقی شهر اطروش را تصرف و پایگاه نظامی اطراف آن شهر را به مدت هفت ساعت دست گرفتند. مراکز مهم بخشداری، مخابرات، استخبارات را تصرف و پس از جمع کردن اسناد و مدارک موجود در مقر جیش‌الشعبی که از مراکز مهم مغلوب کردن مردم شهرهای عقره و شیخان بودند را به آتش بکشند. همچنین رزمندگان تمامی توپ‌ها و تجهیزات موجود در توپخانه اطراوش را منهدم و پایگاه‌های نظامی اطراف شهر را کاملا تخریب کردند.
نیروهای رژیم بعثی، برای مقابله با رزمندگان اسلام، دو گردان از نیروهای خود را مامور به مقابله کردند، اما قرارگاه رمضان سازمان رزمی ارتش عراق را مختل و تلفات سنگینی را بر آنها وارد و از منطقه فراری دادند.
– حسین ترکمان، یکی از نیروهای خوب گردان مالک تیپ هوابرد در حین عملیات فتح 8 به فیض شهادت نائل آمد و این عملیات 4 مجروح از خود بر جای گذاشت.
– همچنین شهید نورعلی شوشتری و محمد ناظری، موسس یگان ویژه تکاوری نیروی دریایی سپاه پاسداران، از رزمندگان حاضر در عملیات فتح 8 بودند.
تلفات دشمن در عملیات فتح 8
• 200 تن از نیروهای نظامیان عراقی کشته و 350 تن زخمی و 30 نفر به اسارت گرفته شد.
• عبدالعیار حسن رمضان از مسئولین استخبارات اطروش در این عملیات کشته شد.
• علی اطروش، رئیس کردهای همراهی کننده با رژیم بعثی پس از مجروح شدن، به اسارت گرفته شد.
• انهدام 40 محل و پایگاه حفاظتی.
• 35 دستگاه سبک و سنگین خودرو، خودروهای حامل مهمات، 3 قبضه توپ 155 و 122 میلیمتری، 7 قبضه خمپاره‌انداز، 2 قبضه دوشکا، 2 قبضه ضد هوایی چهار لول کاملا منهدم و تعداد زیادی اسلحه و مهمات به غنیمت رزمندگان ایران درآمد.
• سازمان امنیت مرکز رژیم بعثی و فرماندهی جیش الشعبی در شهر اطروش نیز به طور کامل منهدم شد.
• مرکز آتشبار توپخانه اطروش توسط رزمندگان منهدم شد.
پس از اتمام عملیات فتح 8، در 13 مرداد 1366، عملیات فتح 9 در خرمال عراق، انجام گرفت.
