عملیات بیت‌المقدس 6
در شرایطی که نیروهای عراقی در جنوب حالت آفندی به خود گرفته بودند و به سوی شلمچه و مجنون پیشروی می‌کردند، فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر آن شدند عملیاتی را ترسیم و طرح‌ریزی نمایند تا مانع از پیشروی دشمن شوند.
بنابراین سپاه آخرین عملیاتش را در جبهه شمال غرب اجرا کرد، چراکه می‌بایست نیروهایش را به جبهه جنوب و غرب انتقال می‌داد. رزمندگان خودی بر اساس تجارب پیشین، معتقد بودند دشمن در جبهه شمال غرب پیشروی جدّی نخواهد داشت. از این رو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در تاریخ 6 اردیبهشت سال 1367 در جبهه شمالی و منطقه عمومی ماووت سلیمانیه عراق عملیات بیت‌المقدس 6 را با رمز مبارک «یا امیرالمؤمنین(ع)» آغاز کرد. این عملیات در بازۀ زمانی یک روزه انجام گرفت.
آرمانهای عملیات
- پاسخ‌گویی به شرارت‌های متجاوزان بعثی در خلیج‌فارس و روستاهای مرزی کشور
- خارج کردن عقبۀ خودی از تیررس عراقی‌ها
- مشرف شدن به سد دوکان
- تصرف ارتفاعات غرب ماووت سلیمانیه عراق
موقعیت جغرافیایی منطقه عملیاتی
سلیمانیه از استان‌های شمالی و کوهستانی عراق محسوب می‌شود. منطقه عمومی عملیات بیت‌المقدس۶، به‌طور تقریبی در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر ماووت از استان سلیمانیه قرار دارد که روی ارتفاعات مهم شیخ محمد ۱، استروگ ۲ و آسوس ۳ در خاک عراق واقع است.
پیشینۀ منطقه عملیاتی
در شمال عراق دو استان سلیمانیه و کرکوک از عمده اهداف مهم و حیاتی راهبرد نظامی ایران در سال‌های غایی جنگ به شمار می‌رفتند رزمندگان ایرانیدر سال 1366 منطقۀ جغرافیایی نبرد را از جنوب به شمال عراق تغییر دادند و با هدف تصرف استان سلیمانیه از محورهای شمالی و جنوبی عملیات را آغاز کردند.
اولین هدف محور شمالی، منطقۀ عمومی ماووت بود. از این رو رزمندگان برای دستیابی به این هدف و عبور از منطقه عمومی ماووت، از آغاز سال 1366 تا پانزده ماه پس از آن، چندین عملیات را طراحی و اجرا نمودند، آخرین عملیات، عملیات بیت‌المقدس 6 بود که توسط نیروی زمینی سپاه انقلاب اسلامی انجام گرفت.
دلیل انتخاب «سلیمانیه» برای اجرای عملیات
رزمندگان خودی با اجرای عملیات‌های نصر ۸ و بیت‌المقدس ۲ در پائیز و زمستان سال 1366 موفق شده بودند بخش مهم ارتفاعات گرده رش، شاخ بالوسه، قمیش، شیخ محمد و استروگ در غرب رودخانه قلعه چولان را تحت تصرف بگیرند و ارتباطات نیروهای اطلاعاتی و نامنظم را برای انجام عملیات‌های نامنظم در عمق خاک عراق به‌خصوص مرکز استان سلیمانیه فراهم کنند.
در اوایل بهار سال 1367 با بهبودی نسبی شرایط جوی و آب و هوایی و ذوب‌شدن برف‌ها در ارتفاعات، حکومت بعث حملات وحشیانه و آتش سنگین توپ‌ها را آغاز کرده و تعداد کثیری از نیروهایش را بر ارتفاعات و بلندی‌ها هلی‌برن نمود. سپس به تعداد کمی از نیروهایش که به طور پایگاهی بر آن استقرار داشتند، دستور داد عقب بنشینند.
نیروهای داخلی با دیدن مسلط شدن متجاوزان عراقی بر ارتفاعات مهم شیخ محمد، تصمیم گرفتند برای پیش‌گیری از پیشروی دشمن عملیاتی را اجرا کنند، زیرا گسترش و توسعه دشمن در منطقه عمومی ماووت که طی چندین عملیات آزاد گشته بود تهدیدی جدی برای ایران به حساب می‌آمد.
از این رو برای خنثی‌سازی جنبش‌های دشمن، ارتفاعات شیخ محمد را برای طراحی و اعمال عملیات بیت‌المقدس ۶ برگزیدند، جایگاه جغرافیایی شیخ محمد، آسوس، استروگ طوری بود که ازآنجا بر همۀ مناطق غرب و شرق منطقه ماووت مسلط می‌گشتند؛ از این رو زمانی‌که دشمن به طور کامل بر ارتفاعات مستقر گشت، عقبه رزمندگان خودی در تیررس و دیدرس کامل دشمن قرار می‌گرفت.
تشریح عملیات
در ماه‌های پایانی جنگ، ارتش عراق پس از بازپس‌گیری فاو، در ۲۸ فروردین سال ۱۳۶۷ آغاز به حملات وسیعی بر مناطقی از کشورمان نمود. علاو‌بر این حملات گسترده، حملات موشکی و هوایی خود را بر نقاط مسکونی و زیرساخت‌های کشورمان منعطف کرد.
فرماندهان با درایت و عالی‌مقام سپاه پاسداران که پیش از هجوم گسترده ارتش بعث، طی سال ۱۳۶۶ با تغییر در منطقۀ عملیات از جنوب به شمال عراق، ابتکار عمل و برتری نظامی داشتند و با انجام عملیات‌های منظم و نامنظم، ارتش عراق رابه انابت محکوم کردند. آنها با مشاهدۀ موج جدید حملات گسترده عراق و شرایط سیاسی و نظامی حاکم بر شرایط جنگ، پیش‌بینی کردند وضعیت به نفع عراق رقم بخورد؛ از این رو ، پس از چند روز از سقوط فاو، به‌منظور پیش‌گیری از شرایط نامطلوب سیاسی و نظامی، سریعا طرح عملیات بیت‌المقدس ۶ را در منطقه عمومی ماووت به اجرا رساندند.
سرانجام عملیات بیت‌المقدس 6 در تاریخ 1367/02/27 در منطقه عمومی سلیمانیه عراق با رمز مبارک «یا امیرالمؤمنین(ع)» توسط یگان‌های تحت امر سپاه آغاز شد.
مرحلۀ اول: در این عملیات، رزمندگان ایرانی مواضع نیروهای عراقی را از دید و تیررس خارج کردند و موفق شدند کنترل شهر دوکان را به دست بگیرند. اولین مرحله از این عملیات با کشته و مجروح شدن بیش از 1300 نفر از متجاوزان بعثی و به اسارت درآمدن 320 نفر از آنها همراه بود.
مرحلۀ دوم: این مرحله از عملیات که در تاریخ 1367/02/28 در منطقه عمومی ماووت از استان سلیمانیه آغاز شد، مبارزین نیروی زمینی سپاه با وجود اطلاع دشمن از تحرکات و فعالیت‌های آنها، به مواضع آنها یورش بردند، مجددا عدۀ دیگری از عراقی‌ها را به هلاکت و جراحت رسانده و کسانی چون جمله سرهنگ دوم صلاح احمد حسن، فرمانده گردان دوم از تیپ 448 و چند افسر بلند پایه را به اسیری گرفتند.
این مرحله که با موفقیت اجرا شد، رزمندگان به طور کامل به آرمانهای عملیات دست یافتند و تلاش‌های دشمن برای باز پس‌گیری مناطق تصرف شده، کار به جایی نبرد، از این رو متجاوزان عراقی در اوج درماندگی به استفاده از تسلیحات شیمیایی روی آورد اما این امر، سرانجام خوشایندی برای آنها به همراه نداشت؛ چراکه رزمندگان ایرانی علاوه‌‌بر خنثی‌سازی این حملات با عکس‌العمل پدافند شیمیایی، مواضغ جدید را به تثبیت رساندند.
نتایج عملیات
- انهدام 30 تا 70 درصد از تیپ‌های 448 و 606 از لشکر 4 پیاده عراق
- انهدام کامل تیپ 76 از لشکر 4 پیاده عراق
- بیش از 2 هزار نفر از نيروهای عراقی كشته و زخمی
- به اسارت درآمدن 400 نفر از استعداد دشمن
نیروهای عامل در عملیات بیت‌االمقدس 6
- لشکر 10 سيدالشهدا (ع)، لشکر 6 ويژه وتيپ قائم؛ این یگانها به همراه استعداد 2 تيپ، وظيفه داشتند ارتفاعات شيخ محمد را تصرف کنند که با موفقیت این مرحله را به اجرا رساندند.
- گردان حضرت علی اکبر؛ در اين عمليات رزمندگان این گردان، با حمله به منتهی اليه منطقه واگذاری لشکر، ارتفاع شيخ محمد کوچک مشرف بر تنگه، کمک به تصرف ارتفاع اصلی شيخ محمد و حمله به ارتفاعات نقش مهم و بسزایی را در کامیابی در این عملیات ایفا نمودند.
شهدای شاخص این عملیات
- شهید ميثم نجفی
- شهید حميد جهانبخش
- شهید عبدالحسين داستان
- شهید مجيد سليمی
