عملیات فتح 2
کشور عراق به منظور تضعیف روحیه مردم ایران، در فاصله سال‌های 57 تا 67 در پنج دوره اقدام به بمب‌باران مناطق مسکونی نموده و حتی در مقابل درخواست سازمان ملل مبنی بر عدم حمله به شهروندان غیرنظامی و مناطق مسکونی، بعضی از شهرهای ایران را به وسیله بمب‌افکن و موشک مورد حمله قرار دادند.
ایران در شرایطی که چاره‌ای جز مقابله به مثل نداشت، به منظور ضربه زدن بر رژیم بعث، چندین شهر عراق از جمله بصره، العماره و کوت را مورد حمله نظامی قرار دهد. رژیم بعث که در اواسط جنگ، باز هم جنگ شهرها را آغاز کرده بود، فرماندهان ایرانی را بر آن داشت به منظور مقابله و وارد کردن ضربات اقتصادی بر پیکره دولت عراق، با همراهی اتحادیه میهنی کردستان عراق به رهبری جلال طالبی به عنوان یک حزب ملی‌گرای کرد، که در جنگ ایران و عراق از نیروهای ایرانی حمایت می‌کردند، اقدام به برنامه‌ریزی و اجرای عملیاتی مشترک در منطقه کردستان عراق نموده، بر همین اساس سلسله عملیات‌های فتح را پایه‌ریزی کردند.
شروع عملیات فتح 2
عملیات فتح 1، اولین عملیاتی بود که در 19 مهر 1365 با حمله بر تاسیسات نفتی کرکوک، اختلال در صدور نفت و حمله به پایگاه‌های نظامی و جاسوسی آغاز و با موفقیت به پایان رسید.
دومین عملیات نامنظم از سری عملیات‌های فتح، فتح 2 بود که توسط رزمندگان تحت امر قرارگاه رمضان در چهارم آبان 1365 در محور شمالی آغاز شد.
انجام عملیات فتح 2 برعهده قرارگاه رمضان گذاشته شد، این قرارگاه تنها قرارگاه برون‌مرزی در جنگ ایران و عراق محسوب می‌شد که وظیفه اجرای عملیات‌های نامنظم، پارتیزانی و چریکی را در بیرون از خاک ایران و مناطق مرزی برعهده داشت.
فرماندهان ایرانی در قرارگاه رمضان با همراهی رزمندگان سپاه، بسیج و معارضین عراقی، قسمت شمال شرق این کشور، در منطقه دوکان که منطقه‌ای مسکونی در سلیمانیه عراق محسوب می‌شد را برای یورش انتخاب و قرار شد طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، تاسیسات صنعتی آن را مورد هدف قرار دهند.
ایران توانست برای اجرای عملیات از پیش تعیین شده در شهر دوکان کردستان عراق، جنگ افزارها و تجهیزات نظامی خود را از راه کردستان عراق وارد مرز کشور بیگانه کرده و در جایگاه مورد نظر مستقر کنند.
نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طبق برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته، با همکاری و اطلاعات معارضان کرد عراقی و ریختن آتش سنگین بر روی مرکز تاسیساتی برق 350 مگاواتی موفق شدند سد دوکان را منهدم کنند. دلیل اهمیت این سد آبی برای دشمن هم از جهت تامین بخشی از آب مورد استفاده و هم خارج کردن منطقه از برق سراسری عراق، در شرایطی که کمترین صدمات به رزمندگان وارد شود در دستور کار قرار گرفت.
پاسخ مناسب به آتش‌افروزی عراق
از آن‌جایی که این سد در ارتفاعات شرقی کردستان عراق قرار گرفته بود، نیروهای عراقی می‌توانستند تحرکات رزمندگان اسلام را از این بلندی‌ها رصد کنند، در نتیجه منهدم کردن این مواضع اهمیت ویژه‌ای برای فرماندهان جمهوری اسلامی ایران داشت.
اقدام ایران، پاسخی مناسب به آتشی بود که عراق در ایران به راه انداخته بود. نیروگاهی که هدف انهدام رزمندگان قرار گرفته بود بخشی زیادی از استان اربیل، شهر قلعه‌دیزه و سد دوکان را تحت پوشش قرار داده بود.
سد دوکان در فاصله نزدیکی از شهر سردشت ایران در استان آذربایجان غربی، در ارتفاعات شمال شرقی کردستان و تحت تسلط اتحادیه میهنی کردستان عراق قرار داشت. رزمندگان در این عملیات که در عمق شصت کیلومتری عراق انجام گرفت توانستند با پرتاب پنجاه خمپاره توسط دو قبضه خمپاره انداز 120 میلی لیتری به سمت نیروگاه شلیک کرده و پس از اتمام موفقیت‌آمیز عملیات، پیروزمندانه به جایگاه خود برگردند.
بعد از این عملیات، رژیم بعث عراق دیگر نتوانستند از این ارتفاعات برای رصد رزمندگان اسلام استفاده کند و اشراف خود را بر روی ایران از دست داد.
طبق گزارش نیروهای مرکز مطالعات قرارگاه رمضان (طبق سند شماره 035984) آمده است:
” به علت مسائلی که در جریان عملیات فتح1 در روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه میهنی کردستان عراق به رهبری جلال طالبانی بروز کرد، مرکزیت اتحادیه اجرای هرگونه عملیات دیگر را منوط به عقد قرارداد رسمی روابط با جمهوری‌اسلامی ایران کرد، لذا عملیات فتح2 صرفاً با نیروهای اندک خودی که در داخل خاک عراق باقی مانده بودند انجام شد. این نیروها با دیده‌بانی بر روی مواضع دشمن، توسط دو قبضه خمپاره‌انداز 120 میلی‌متری، حدود 50 گلوله خمپاره بر روی نیروگاه دوکان و تأسیسات و پایگاه‌های اطراف آن شلیک کردند.”
اهداف عملیات
• انهدام تأسیسات سد دوکان
• تخریب شهر دوکان عراق
دستآوردهای عملیات فتح 2
• انهدام چندین ضدهوایی در اطراف شهر دوکان
• از بین رفتن ساختمان فرمانداری شهر دوکان
• منهدم شدن پایگاه‌های اطراف نیروگاه دوکان
• کشته شدن چندین نفر از نیروهای عراقی
در آخرین ماه‌های جنگ تحمیلی، بعد از گذشت یک سال و نیم از عملیات فتح 2، عملیاتی با نام ” بیت المقدس6″ انجام گرفت، که رزمندگان توانستند با اشراف بر سد دوکان و دریاچه پشت آن مواضع پدافندی خود را پیش ببرند و دامنه موفقیت‌هایی را که در عملیات فتح 2 به دست آورده بودند گسترش بدهند.
