عملیات امام مهدی (عج)

تاریخ شروع:

1359/12/26

تاریخ پایان:

1360/03/05

نیرو های عمل کننده:

سپاه، بسیج، ارتش

رمز عملیات:

الله اکبر

شرح مختصر عملیات امام مهدی (عج)

عملیات امام مهدی (عج) مورخ 26 اسفند 1359 به قصد پس زدن دشمن از محدوده‌ی سوسنگرد صورت گرفت. اين عمليات با هدف از بین بردن نیروهای اشغالگر عراق که در غرب سوسنگرد تا روستای «احيمر» مستقر بودند برنامه‌ریزی شده بود و دو ارگان سپاه و بسيج با پشتيباني ارتش جمهوری اسلامی ایران این نبرد از پیش طراحی شده را شروع كردند. بعد از گذشت دو ساعت  (تقریبا 10 صبح) عمليات با پیروزمندانه انجام گرفت و قوای ایرانی كه قصد نداشتند  در مواضع جديد مستقر شوند به عقب روانه شدند.

 

عمليات‌های غير كلاسيک و نامنظم

فرماندهان ايرانی متوجه شدند با جنگ‌های كلاسيک و شيوه‌های شناخته شده نمی‌توان عملیات‌ها را آن طور که باید جلو برد ، تصمیم به اجرای سبک جدیدی از عملیات‌ها به نام عمليات‌های چريكی و غير كلاسيک گرفتند.

اولین مرحله در اين قدم ،مورخ 26 اسفند ماه سال 1359 و بعد از دو ماه از آخرين حمله شکست خورده‌ی ايران به نیروهای عراقی به اجرا درآمد.

طی طرحی به نام «امام مهدي (عج)» كه به دست شهيد نخبه، «حسن باقری» برنامه‌ریزی شده بود قرار شد تا سپاه با استفاده از 200 حمله‌ور و با سلاح‌های معمولی و آر – پی – جی،‌ از چهار محور به نيروهاي عراقي در غرب سوسنگرد دشمن را شگفت‌زده کند.

هجوم راس در ساعت 7 و30 دقيقه صبح شروع شد و خوشبختانه طبق پیش‌بینی‌های قبلی دشمن متعجب گردید و عمليات با شتاب غير قابل باوری اجرا شد.

با امحای يک گردان تانک و يک گردان مكانيزه دشمن ، قوای ایرانی به پيروزی دست یافتند ولی به دلیل عدم تجربه‌ی مکفی رزمندگان در اين دسته از عمليات‌ها و عدم حضور نيروی جايگزين برای تحکیم بخش‌های آزاد شده ، بعد از گذشت يكی دو روز، عراقی‌ها به مواضع قبلی خود برگشتند.

با اين اوصاف، حدودا بعد از گذشت 6 ماه از دفاع مقدس و حمله‌ی سخت نیروهای بعثی به خاک ايران ، اولین موفقیت چشمگیر برای نیروهای ايرانی مقرر شد. در طی اين عمليات محدود حدود 168 تن كشته و زخمي شدند و به اسارت درآمدند.

عوامل محیطی موثر در عملیات امام مهدی (عج)

یکی دیگر از دست‌اندرکاران این عملیات به نام «اسحق عزيزی» بود كه آن‌جا فرماندهی گردان را برعهده داشت و بعدها به شهادت رسيد، توانست حین این كه نیروهای دشمن در روبه‌روی ديوارهای شهر سوسنگرد ، تمرکز داشتند – با حفر چندين كانال، ‌مبارزان را از زير خانه‌های شهر عبور دهد و به بخش‌های تعیین شده، که در حاشیه‌ی اردوی دشمن بود برساند. در عمليات «تپه‌های الله اكبر» كه دو ماه بعد از عمليات امام مهدی (عج ) آغاز شد، همين طرح مجددا توام با موفقیت رزمندگان ایرانی انجام شد و نتایج بسیار خوبی را به همراه داشت.

در اولین روزهای سال 1360 طرح عمليات حضرت مهدي (عج) ترتیب داده شد. طبق اين طرح نیروهای خودی باید ترکیبی از تيپ 3 لشگر 92 زرهي ارتش همراه با يک گردان از سپاه پاسداران و يک گردان از گروه جنگ‌های نامنظم شهيد چمران به هدف استملاک و به سمت تپه «الله اكبر» روانه می‌شدند. علاوه براین، تيپ 2 احتياط نيروی زمينی ارتش در جنوب و تيپ يک آن لشگر به پدافند در محدوده‌ی مشخص شده در جنوب غربی اهواز امتداد دهند، و نيروهای زرهی بعد از يگان‌هاي پياده وارد عمل شوند.

بالاخره در ساعت 4 سحرگاه روز 31 ارديبهشت، عمليات شروع شد و توپخانه رزمندگان ایرانی قدرت خود را به دشمنان بعثی نشان داد و آن را به رخ کشید. صدای این توپ‌ها در تاریکی نیمه شب، موجب خوشحالی رزمندگان اسلام از بابت پیروزی و حیرانی نیروهای عراقی از بابت شکست بود. حضور مکرر توپ‌ها و آتش انبوه حدودا نیم ساعت ادامه داشت و بعد با شدتی کمتر ادامه‌دار شد.

بعد از به نمایش درآمدن آتش در ساعت 4 صبحگاه روز 31 ارديبهشت 1360 نیروهای ایرانی كه تا نزديكی موقعیت جغرافیایی دشمن قدم کذاشته بودند، با یاد خدا و ذکر ائمه به محل حضور عراقی‌ها حمله کردند و بعثی‌ها را متحیر كردند.

درگیری مذکور تا ساعت 12 همان روز با توام با تندی ادامه داشت و در آن زمان يگان‌ها به تثبیت و تقویت بخش‌های موردنظر خود پرداختند تا توانمندی کافی برای مواجه با حملات پیش‌بینی شده‌ی دشمن داشته باشند.

شهيد دكتر چمران بر این باور بود كه همان روز تپه‌ی «شهيطيه» عاری از وجود بیگانگان خواهد شد ولی در اولین ساعات بعد از ظهر همان روز نيروهای دشمن در زمين‌های غرب الله اكبر، برای حمله حاضر شدند.

زمين در غرب ارتفاعات الله اكبر طوری بود كه بعد از يک دشت كوچک، با شيب معتدل و قابل تحمل از شرق به غرب ارتفاعش افزایش می‌یافت و زمين مناطق غربی به مناطق شرقی مسلط می‌شد. بدین سبب اگر تيپ 3 زرهي به شکل جبهه‌ای از اين منطقه عبور می‌كرد و در جهت غرب پیشگام می‌شد باید خسارات فرضی را قبول می‌کرد كه در آن موقعیت همچنين امكانی مقدور نبود، اما اگر تپه «شهيطيه» و قسمت جنوبي تپه هاي «رملی» در شمال منطقه به دست نيروهاي ایرانی می‌افتاد آن‌ها قادر بودند از ضلع شمالی، بیگانگان را تعقيب كنند و تا حدود آبادی «جابر حمدان» که در 15 كيلومتری غرب «الله اكبر» بود پيش بروند؛ اما واکنش دشمن در تپه «شهيطيه» از اقدام نيروهای اسلام جلوگیری کرد و علی‌رغم تصرف و تثبیت تپه الله اكبر گرفتن تپه شهيطيه در اولين روز پاتک متاسفانه میسر نشد.

توافق بر اين بود كه همان روز تپه شهيطيه از حضور دشمن خالی شود، درواقع تيپ 3 زرهي لشگر 92 خودجوش تصمیم گرفت تا اين محدوده را از حضور نیروهای بعثی مبرا كند. اما در اولین ساعات آن روز نيروهای دشمن در زمين‌های غرب الله اكبر برای حمله آماده شدند، در این موقعیت حفظ تپه الله اكبر برای رزمندگان ایرانی اهمیت بیشتری نسبت به منطقه‌ی شهيطيه داشت.

نتیجه و پایان عملیات امام مهدی عج

در 5 خرداد تعدادی از رزمندگان براي تصاحب تپه شهيطيه راهی آن جا شدند. آن‌ها توانستند اين رسالت را پیروزمندانه به پایان برسانند و در نهایت این تپه تصرف شد. آخرین روز اين عمليات كه در مجموع 6 روز طول کشید در روز 5 خرداد ماه 1360 اظهار شده است. اين عمليات پس از گذشت تقريباً 8 ماه از آغاز جنگ منجر به قوت قلبی برای نیروهای اسلام شد و عوامل پدافندی دشمن را درهم کوبید. در طول این عمليات بسیاری از رزمندگان دشمن به اسیر و زخمی شدند و شمار 280 نفر از آنان به کام مرگ رفتند و نیز بسیاری از ادوات دشمن از بین رفت.

 

فیلم و مستند